Άγιος Παΐσιος: “Δεν σου φιλώ το χέρι γιατί φοβάμαι μην κολλήσω μικρόβια”

 από Newsroom

 

 11/12/2021 | 20:10

 

Ενημερώθηκε: 26/01/2022 14:57:24

 

σε Γέροντας Παϊσιος, ΔΙΔΑΧΕΣ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΙΣΙΟΥ

Εκτύπωση

5.8k

SHARES

21.4k

VIEWS

Share on FacebookShare on Twitter

Άγιος Γέροντας Παΐσιος: Θυμάμαι, και στο Κοινόβιο είχαμε έναν μοναχό που ως λαϊκός ήταν νωματάρχης. Τον είχαν βάλει διαβαστή, γιατί ήταν μορφωμένος. Τόσα χρόνια ήταν στο μοναστήρι και σιχαινόταν.

Που να αγγίξη πόμολο! Με το πόδι άνοιγε την πόρτα ή σκουντούσε το μάνταλο με τον αγκώνα και μετά καθάριζε με οινόπνευμα το μανίκι που το ακούμπησε! Ακόμη και την πόρτα της εκκλησίας με το πόδι την άνοιγε. Και επέτρεψε ο Θεός, όταν γέρασε, να σκουληκιάσουν τα πόδια του, ιδίως το ένα με το οποίο άνοιγε τις πόρτες. Ήμουν παρανοσοκόμος, όταν ήρθε για πρώτη φορά στο νοσοκομείο της Μονής με δεμένο το πόδι.

ΣχετικάΆρθρα

Ο Άγιος Παΐσιος ευωδίαζε

 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 2022

Άγιος Γέροντας Παΐσιος: «Πως αντιδρούμε όταν βρίζουν τα θεία»

 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 2022

Άγιος Παΐσιος: «∆ιαβάζετε Πατέρες έστω µια ή δυο γραµµές την ηµέρα – Είναι βιταµίνες πολύ δυναµωτικές»

 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 2022

 

Μου είπε ο νοσοκόμος να το λύσω και εκείνος πήγε να φέρη κάτι γάζες. Όταν το άνοιξα, τι να δω! Πω, πω, ήταν γεμάτο σκουλήκια! Πήγαινε στην θάλασσα, του λέω, πλύν’ το, να φύγουν τα σκουλήκια, και έλα να κάνουμε αλλαγή. Που είχε φθάσει! Τι τιμωρία! Εγώ τα έχασα. Μου λέει ο νοσοκόμος: Κατάλαβες από τι είναι αυτό; Κατάλαβα, του λέω, επειδή ανοίγει την πόρτα με το πόδι!

– Και σ’ αυτήν την κατάσταση, Γέροντα, συνέχιζε να ανοίγη την πόρτα με το πόδι;
– Ναι, με το πόδι! Και είχε γεράσει καλόγερος!
– Δεν το κατάλαβε;
– Δεν ξέρω. Μετά πήγα στην Μονή Στομίου στην Κόνιτσα. Τι θάνατο είχε ποιος ξέρει! Και έβλεπες, εκεί στο Κοινόβιο μερικοί νέοι μοναχοί πήγαιναν και έτρωγαν από το περίσσευμα που άφηναν στα πιάτα τους τα γεροντάκια, για να πάρουν ευλογία! Μάζευαν τα περισσεύματα των κλασμάτων. Ή άλλοι ασπάζονταν το πόμολο, γιατί το ακούμπησαν οι Πατέρες, και αυτός, όταν προσκυνούσε τις εικόνες, μόλις που…. ακουμπούσε το μουστάκι του στην εικόνα. Και το μουστάκι τι θα τραβούσε μετά με το οινόπνευμα!

– Όταν, Γέροντα, κάτι τέτοιο γίνεται σε ιερά πράγματα, δεν είναι ανευλάβεια;
– Μα από ’κει ξεκινάει κανείς και φθάνει πιο πέρα. Έφθασε στο σημείο να μην προσκυνάη, γιατί φοβόταν μήπως εκείνος που προσκύνησε πριν από αυτόν την εικόνα είχε καμμιά αρρώστια!
– Δηλαδή, για να μη σιχαίνεται κανείς, δεν πρέπει να δίνη σημασία;
– Τις σαβούρες που τρώνε οι άνθρωποι δεν τις βλέπουν! Άμα κάνη κανείς τον σταυρό του, είτε φοβία έχει είτε νοσοφοβία, βοηθάει μετά ο Χριστός.

Εκεί στο Καλύβι πόσοι περνάνε που έχουν διάφορες αρρώστιες! Και μερικοί απλοί κάνουν τον σταυρό τους, οι καημένοι, παίρνουν το κύπελλο που έχω εκεί και πίνουν νερό. Οι άλλοι που φοβούνται δεν το αγγίζουν.

Ήρθε πριν από λίγες μέρες κάποιος που είχε πολύ μεγάλη θέση σε κάποια υπηρεσία. Τόσο φοβάται ο καημένος τα μικρόβια, που έχει ασπρίσει τα χέρια του, για να τα καθαρίζη με το οινόπνευμα. Ακόμη και το αυτοκίνητό του το τρίβει με οινόπνευμα! Τον λυπήθηκα! Ξέρεις τι είναι να έχη τέτοια θέση και να κινήται έτσι; του έδωσα λουκούμι, και δεν το πήρε, επειδή το έπιασα. Αλλά και στο κουτί να ήταν, πάλι δεν θα το έπαιρνε, γιατί θα σκεφτόταν ότι και στο κουτί θα το έβαλε κάποιος άλλος με τα χέρια του. Παίρνω το λουκούμι, το τρίβω στα παπούτσια του και το τρώω. Του έκανα κάμποσα τέτοια και τρόμαξα να τον κάνω να ελευθερωθή λίγο από αυτό.

Να, και σήμερα ήρθε εδώ μια κοπέλα που είχε νοσοφοβία. Και όταν μπήκε μέσα δεν πήρε ευχή, γιατί φοβόταν μην κόλληση μικρόβια, και όταν έφυγε, έπειτα από τόσα που της είπα, για να την βοηθήσω, πάλι δεν πήρε ευχή. «Δεν σου φιλώ το χέρι, μου λέει, γιατί φοβάμαι μην κολλήσω μικρόβια!» Τι να πης; Κάνουν έτσι μαύρη την ζωή τους.

Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου
Λόγοι Γ´ Πνευματικός Αγώνας
σελ. 45-47

 

Εκατό χρόνια μνήμης και οδύνης (1922-2022)

                        Ευτύχιος Σ. Καλογεράκης Ph.D

        

    Το 2022 είναι έτος μνήμης, οδύνης, αναστοχασμού και προβληματισμού. Εκατό χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή, μία από  τις μεγαλύτερες απώλειες του Ελληνισμού στην ιστορία του και τον εκπατρισμό του  από τις πατρογονικές του εστίες, όπου ήταν ριζωμένος επί 3.000 χρόνια. Γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού με καταστροφές αρχαιοελληνικών και Βυζαντινών μνημείων, χιλιάδες νεκρούς, βιαιότητες, βαρβαρότητες, βιασμούς, βασανισμούς του άμαχου πληθυσμού και 1.000.000 Έλληνες πρόσφυγες οι οποίοι εκπατρίστηκαν και δημιούργησαν τις νέες πόλεις της Μ. Ασίας στην Ελλάδα:Νέα Σμύρνη, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Ιωνία, Νέα Μουδανιά, Νέα Αλικαρνασσός κ.ά. Εχθρική στάση και εγκατάλειψη από τους συμμάχους, Άγγλους, Γάλλους, Ρώσσους, Ιταλούς, γιατί τα συμφέροντά τους είχαν διαφοροποιηθεί, σε  αντίθεση  με την επανάσταση του 1821, στην οποία μας είχαν αποφασιστικά βοηθήσει στο τέλος, δίνοντας μας φίλημα ζωής, επειδή και τα συμφέροντά τους το υπαγόρευαν τότε, με την συντριβή του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο Ναυαρίνο το 1827, τη στιγμή που η επανάσταση έπνεε τα λοίσθια.

      Και όλα αυτά όταν οι Τούρκοι στην Μ. Ασία ήλθαν το 1070 μ.Χ. ενώ ο Ελληνισμός ήταν εκεί από το 1.000 π.Χ., δηλαδή 2.000 χρόνια πριν, δημιουργώντας πολιτισμό, αναπτύσσοντας τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, την ποίηση, τις τέχνες, την έρευνα, τις επιστήμες. Η λέξη Τούρκος εμφανίστηκε στην ιστορία το 400 μ.Χ., ενώ η λέξη Πανέλληνες χρησιμοποιείται από τον Όμηρο το 750 π.Χ., αναφερόμενος στον Τρωϊκό πόλεμο του 1200 π.Χ., όπως και ή λέξη Ελλάς από τον δεύτερο μετά τον Όμηρο ποιητή, Ησίοδο 720 π.Χ.

       Το έθνος μας από το 1912 μέχρι την Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή το 1922, ήταν σε συνεχή πόλεμο με τους Τούρκους και τους Βουλγάρους, υπό τη φωτισμένη ηγεσία του Ελευθερίου Βενιζέλου, για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης, των νησιών του Αιγαίου, της Κρήτη και της περιοχής της Σμύρνης, που είχε ως αποτέλεσμα  τον τριπλασιασμό της Ελλάδας, την Ελλάδα των «πέντε θαλασσών και των δύο Ηπείρων».

    Πολλοί βλέπουν την ιστορία με απαισιοδοξία και κλαίνε στα ερείπια της χωρίς ελπίδα. Μην ξεχνάμε ότι 400 χρόνια οι Τούρκοι ήταν κατακτητές και δυνάστες των προγόνων μας και όμως τους διώξαμε, παρά τις λογικές προβλέψεις και την σκληρή αντίθεση των μεγάλων της εποχής στην αρχή. Το δίκαιο και η αλήθεια πάντα στο τέλος επικρατούν. Οι γνωρίζοντες ιστορία ξέρουν ότι τα πιο απίθανα και ασύλληπτα πράγματα γίνονται πολλές φορές πραγματικότητα, από γενναίους, φιλοπάτριδες, ανιδιοτελείς και διορατικούς ανθρώπους. Πάντα «έχουν οι καιροί γυρίσματα» αρκεί να είμαστε σε θέση να τα αξιοποιήσουμε.

     Συγχωρούμε αλλά δεν ξεχνούμε. Η ιστορία πρέπει να γίνεται μάθημα για το μέλλον. Έχουμε καθήκον, χρέος, να θυμόμαστε και τα θετικά και τα αρνητικά. Όταν παθαίνουμε πρέπει να μαθαίνουμε, γιατί «όποιος λησμονεί την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει» κατά τον Ισπανό φιλόσοφο Σανταγιάννα.

 

 

Μνημεία Ιστορικού, Πολιτιστικού και Φυσικού          

               Ενδιαφέροντος, στον Άι-Γιάννη Αμαρίου.

                           Ευτύχιος Σ. Καλογεράκης Ph.D.

                

      Πολύ καλή η νέα δράση του Δήμου Αμαρίου για καταγραφή, ψηφιοποίηση και προβολή του ιστορικού, πολιτιστικού, λαογραφικού και φυσικού ενδιαφέροντος μνημείων του Δήμου.

Για τον Άι-Γιάννη προτείνουμε.

1.Να καταχωρηθεί και να γίνει σηματοδοτημένο, τουριστικό, παραποτάμιο, πεζοπόρο ή και ποδηλατόδρομο μονοπάτι, από Πετροχώρι – φαράγγι Πλατύ ποταμού – γέφυρα Μανουρά και νερόμυλος – κάτω φαράγγι – Αγία Γαλήνη. Σε πρώτη φάση μπορεί να γίνει άμεσα έως το κάτω φαράγγι που ο αγροτικός χωματόδρομος  είναι έτοιμος σ’ όλη τη διαδρομή και χρειάζεται απλώς σηματοδότηση. Είναι δύο απείρου φυσικού κάλλους και αγριότητας φαράγγια με πλούσια και ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα.

2.Να ανακαινισθεί και να συντηρηθεί με παρέμβαση του Δήμου η γέφυρα Μανουρά η οποία κινδυνεύει, με αίτηση κονδυλίων από το Υπουργείο πολιτισμού και να καταχωρηθεί στους τουριστικούς χάρτες για να είναι επισκέψιμη τουριστικά, όπως και ο παραπλήσιος καλά διατηρημένος νερόμυλος.

3.Να γίνει πίστα κάθετης αναρρίχησης στο φαράγγι κάτω από το Πετροχώρι, ή στο κάτω φαράγγι. Να προβληθεί τουριστικά για τον αθλητικό τουρισμό. Χωματόδρομος ήδη υπάρχει στα αντίστοιχα σημεία.

4. Να καταχωρηθεί η γέφυρα του Ξιφέ ποταμού, ως σημείο ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.

5. Να επισημανθούν τα ιστορικά –αρχαιολογικά μνημεία του χωριού, όπως:

α) Τα ερείπια της μινωικής έπαυλης «Καρτσάλη).

 β)Τα βυζαντινά μνημεία, εκκλησία Αγίου Ιωάννου Προδρόμου(νεκροταφείο), με αγιογραφίες του 13^ου μ.Χ. αιώνα και το εξωκλήσι, με ερείπια των πρωτοχριστιανικών αιώνων, Αγία Σοφία και των θυγατέρων της.

6.Το χωριό Άι-Γιάννης να ανακηρυχθεί ιστορικός, παραδοσιακός επισκέψιμος οικισμός γιατί:

  Έχει παλαιά παραδοσιακά διατηρητέα σπίτια με οντάδες και φάμπρικες από την Τουρκοκρατία, λόγω του ότι δεν καταστράφηκαν από τους Γερμανούς όπως:

α)Το παλαιότερο διώροφο σπίτι του χωριού, με παραδοσιακό οντά, του πρωτονοικοκύρη της Αμπαδιάς τότε, Ιωάννη Εμμ. Καλογεράκη (Καλογερογιάννη 1832-1904) με χρονολόγηση κατασκευής στο οικόσημο 1865. Το σπίτι αυτό ήταν το κρησφύγετο αρκετό καιρό των πλέον καταζητούμενων προσώπων στην Κρήτη τη Γερμανοκατοχή, της γυναίκας του Οπλαρχηγού Μ. Μπαντουβά και του έφηβου γιού του.

β) Η παραδοσιακή οικία με οντά του Γεωργίου Ιακ. Μαριδάκη με μεγάλη, κυκλική, αψοειδή, παραδοσιακή με πελέκια, σιδερένια αυλόπορτα, φρουριακού τύπου, με χρονολογία στο οικόσημο 1894.

γ) Το παραδοσιακό αρχοντόσπιτο με οντά, του μεγαλονοικοκύρη του χωριού τότε, Νικολάου Τ. Καπαρού (Μασόνου).

δ)Το ιστορικό παραδοσιακό σπίτι του Στυλιανού Ν. Καλογεράκη, με κυκλική αψοειδή πόρτα από πελέκια και οντά με  πρωτότυπη και ιδιαίτερη σύμφωνα με τους ειδικούς, οροφή. Αποτελείται από χειροποίητες τάβλες και δοκάρια με χρονολογία στο οικόσημο 1897.  

     Ο οντάς του σπιτιού  ήταν το Δημαρχείο και το γραφείο συνεδριάσεων του δήμου Κουρητών το (1907-1911). Διασώζεται ακόμα  το πεντάμετρο ξύλινο κοντάρι της σημαίας της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και σφραγίδα του Δήμου.

 Στον οντά αυτό συντάχθηκε και ψηφίστηκε ψήφισμα με το οποίο το δημοτικό συμβούλιο κηρύσσει την πλήρη ανεξαρτησία της Κρήτης  και ζητά την ένωση της με  τη μητέρα Ελλάδα.                              

Στο οίκημα αυτό την Γερμανοκατοχή:

 

       Φιλοξενήθηκε μεταμφιεσμένος με κρητική ενδυμασία, ο Λοχαγός Π. Φέρμορ, επικεφαλής της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε.

       Έφαγε μεταμφιεσμένος με κρητικά ρούχα, ο αρχηγός  της αντικατασκοπίας Κρήτης Ταγματάρχης Τομ Ντανμπάμπιν.

       Κρυβόταν στον οντά του η καταζητούμενη Νίτσα Ξέκαλου και ο αδελφός της από το Γερακάρι.

      Έφεραν τον αγωνιστή της Αντίστασης,  Μανώλη Ντισπυράκη (Μινωταυράκι), μετά τη διαφυγή του από του Γερμανούς κάτω από το Άνω Μέρος.

     Έγινε διανομή παρτίδας όπλων, σε αντιστασιακούς, από τον Μανώλη Παπαδογιάννη, Ζωιδαντώνη και Καλογεράκη Στυλιανό. 

     Έγιναν έρευνες των Γερμανών αναζητώντας τον ιδιοκτήτη του.

     

ε)Η παραδοσιακή οικία με οντά, του Μιχαήλ Ι. Καλογεράκη (Καράκαλος)  με χρονολογία στο οικόσημο 1902.

ζ)Η παλαιά παραδοσιακή οικία με οντά του τ. Υπουργού Μ. Παπαδογιάννη, η οποία ήταν για ένα διάστημα στρατηγείο της αντίστασης και στο οποίο φιλοξενήθηκαν Άγγλοι κατάσκοποι και αντιστασιακοί.

η) Το ξεροπέτρινο σπιτάκι του Ζωϊδάκη Μιχάλη (Περδίκι) απέναντι από τον Άι-Γιάννη, το οποίο πρέπει να αναστηλωθεί γιατί ήταν σημείο αναφοράς των Άγγλων κατασκόπων, των ανταρτών και των αντιστασιακών. Φιλοξενήθηκε και εκεί για ένα διάστημα, η Μπαντουβού και ο γιός της, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Μ. Μπαντουβάς στα απομνημονεύματά του. Είχε προδοθεί ο ρόλος του στους Γερμανούς οι οποίοι με μανία το αναζητούσαν και  τελικά δεν έμαθαν ποτέ πού ήταν, αν και γνώριζαν ότι ήταν βόρεια του χωριού. Αναφέρεται σε αρκετά από τα απομνημονεύματα των βετεράνων της αντίστασης και των Άγγλων κατασκόπων.

θ)Τρεις παραδοσιακές φάμπρικες- ελαιοτριβεία με αρκετούς από τους μηχανισμούς τους,  που μπορούν να ανακαινισθούν:

 i) Η φάμπρικα του Ιωάννη Εμμ. Καλογεράκη (Καλογερογιάννη), με τον βίντζη, την τότε στρώση αλέσματος και την πρέσα έκθλιψης.

ii) H φάμπρικα του Νικολάου Τ. Καπαρού (Μασόνου) με αρκετά από τα όργανα λειτουργίας της.

iii) Η φάμπρικα του Ελευθερίου Ιακ. Μαριδάκη, με τους παλαιούς μηχανισμούς της.

iv) Το χαρκιδιό του Μαν. Φωτάκη με τα σύνεργά του, ως ενθύμιση επαγγελμάτων μιας άλλης εποχής.

     Σε κάθε ένα απ’ αυτά τα σημεία και τους χώρους, μπορεί εξωτερικά να τοποθετηθεί ενημερωτική πινακίδα στα Ελληνικά και Αγγλικά για να ενημερώνονται οι διερχόμενοι επισκέπτες για τα χαρακτηριστικά και την ιστορικότητα τους και να επισημανθούν στον ψηφιοποιημένο χάρτη του Δήμου, για την προσέλκυση αντίστοιχου ενδιαφέροντος επισκεπτών στα χωριά του Δήμου.

 

 

Χωριά και Επώνυμα του Αμαρίου το 1670.

                           Ευτύχιος Σ. Καλογεράκης Ph.D.

      Tο «Οθωμανικό κτηματολόγιο Ρεθύμνου» 1671-72, έγινε αμέσως μετά την οριστική κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669, για την είσπραξη φόρων. Για το λάδι π.χ. ο φόρος ήταν μία οκά ανά πέντε και ανάλογος φόρος για όλα τα προϊόντα, σιτηρά, κρασί, λαχανικά κ.λ.π. Δεν αναφέρεται τοποθεσία, αλλά μόνο ιδιοκτήτες. Είναι εκπληκτικό να βλέπουμε τα ίδια ονόματα  χωριών και επώνυμων, 400 -700  χρόνια πριν.

                                 Συμπεράσματα

1.Τα χωριά του Αμαρίου υπήρχαν από τότε με τα ίδια ονόματα εκτός από το Πετροχώρι που ονομαζόταν Αποσέτι.

2.Τα περισσότερα από τα σύγχρονα επώνυμα στα χωριά του Αμαρίου δεν υπήρχαν τότε, όμως υπήρχαν πολλά τότε τα οποία δεν υπάρχουν σήμερα.

3. Τα σύγχρονα επώνυμα του Άι-Γιάννη δεν υπήρχαν το 1671 στον Άι-Γιάννη ούτε στα γύρω χωριά του Αμαρίου, εκτός από το Βασιλάκης στο Βαθιακό, το Καλογεράκης  στο Ρίζικα και στον Πρινέ, το Καλόγερος-Καλογεροπούλα στο Άνω Μέρος και το Μαριδάκης στις Βρύσες και στη Βισταγή.

4.Υπάρχουν επώνυμα τα οποία από τότε διατηρούνται στα ίδια χωριά, ή σε κοντινά και υπάρχουν από την ενετοκρατία (1204-1669), χωρίς να έχουμε για όλα ιστορικές πηγές, από πότε ακριβώς εμφανίστηκαν την περίοδο της Βενετοκρατίας, όπως:

       Στο Αποδούλου, το Τρουλινός, στη Νίθαυρη το Καπελώνης, Χριστοφοράκης και το Laduro το οποίο πιθανόν να είναι το μετέπειτα Λατζουράκης. Στην Αγία Παρασκευή το Μαλλιαρός και το μετόχι Νούφια το οποίο τότε υπαγόταν στην Αγία Παρασκευή. Στο Ρίζικα με 21 ιδιοκτήτες,   το Καλογεράκης, Αλυσσανδράκης, Πουλάκης, στις Βρύσες με 46 ιδιοκτήτες, το Μαριδάκης, Βλαστός. Στον Πλάτανο με 109 ιδιοκτήτες, το Φραγκάκης, Ανυφαντής, Καφάτος, Θεοδωράκης, Κουντουράκης, Κορνάρος. Στην Λοχριά με 24 ιδιοκτήτες το Μανουσάκης, Ανδρεδάκης, Θεοδωράκης. Στο Ν.Αμάρι με 37 ιδιοκτήτες το Βαρούχας, Χορτάτζης. Στα Πλατάνια με 37 ιδιοκτήτες το Λίτινας. Στο Βαθιακό με 36 ιδιοκτήτες το Βοσκάκης, Αντωνάκης, Βασιλάκης. Στο Άνω Μέρος με 60 ιδιοκτήτες το Βαρούχας, Καλόγερος, Καλογεροπούλα, Καστρινός, Βλαστός, Κεφαλογιάννης. Στη Βισταγή με 83 ιδιοκτήτες το Πάτερος, Μενεγάκη, Μαρκογιάννη, Χορτάτζη, Λαγουβάρδος, Σαρμάνη, Μαριδάκη. Στο Χωρδάκι με 35 ιδιοκτήτες, το Βαρούχας. Στις Κουρούτες με 25 ιδιοκτήτες το Σιλιγάρδος. Στο Φουρφουρά με 47 ιδιοκτήτες το Σημαντήρας, Καλοειδάς, Δασκαλάκης, Κοκινάκης, Σιλιγάρδος, Ζερβός, Πουλάκης, Αλεξάκης, Πατεροπούλα. Στο Μοναστηράκι με 57  ιδιοκτήτες, το Μακρυμάλλης, Βαρούχας, Λαγουβάρδος, Παπαδάκης. Στο Αποσέτι (Πετροχώρι) το Βαρούχας, Σιλιγάρδος, Λίτινας. Στις Λαμπιώτες με 15 ιδιοτήτες, το Πάτερος, Βαρούχας, Σιλιγάρδος, Σιγανός. Στο Βιζάρι με 35 ιδιοκτήτες, Αρκολέος, Σιλιγάρδος, Κούνουπας, Παυλάκης, Λέκας, Μακρυμάλλης. Στον Άρδακτο με 49 ιδιοκτήτες το Τρουλινός , Θοδωράκης, Μανουσάκης, Παπαδοπούλα. Στη Σάτα με 54 ιδιοκτήτες, το Λιοδάκης, Καλαφάτης, Φουρτίνης, Καφάτος, Χριστοφοράκης, Γερακάρης.

5.Παρατηρούμε στο Οθωμανικό κτηματολόγιο, ότι καταγράφονται ήδη Τούρκοι ιδιοκτήτες σε όλα σχεδόν τα χωριά, αν και η οριστική κατάληψη της Κρήτης είχε γίνει μόλις δύο χρόνια πριν. Η εξήγηση είναι ότι οι επαρχίες της Κρήτης είχαν καταληφθεί από τους Τούρκους νωρίτερα από το 1645 που άρχισε η εισβολή. Στο Ρέθυμνο είχε εγκατασταθεί ο Πασάς Ιμπραήμ από το 1650. Μόνο το μεγάλο Κάστρο, ο Χάνδακας-Ηράκλειο άντεξε πολιορκούμενο  20 χρόνια και έπεσε το 1669. Γι’ αυτό είχαν ήδη εγκατασταθεί Τούρκοι στην επαρχία και είχαν ιδιοκτησίες. Δεν γνωρίζουμε αν ήταν κάτοικοι των χωριών ή είχαν κτήματα στα χωριά, αφού το κτηματολόγιο δεν καταγράφει τους ανθρώπους των χωριών, αλλά τους ιδιοκτήτες.  Μόνο οι συμβολαιογραφικές - Νοταριακές πράξεις, αναφέρουν ονόματα ιδιοκτητών, από το 1300.

6.Ακμαία χωριά το 1670 στο Αμάρι, δεν υπάρχουν σήμερα, όπως: Το Βρωμόνερο με 29 ιδιοκτήτες κοντά στην Αγία Γαλήνη, ο Κάρταλος κοντά στον Πλάτανο με 53 ιδιοκτήτες, Παπαδόπουλος, Ανυφαντής. Ο Σμιλές κοντά στο Άνω Μέρος με 22 ιδιοκτήτες, ο Γομαράς νότια από το Χωρδάκι με 3 ιδιοκτήτες, το Βαρούχας, Κοβανάκης. κλπ.

   7. Το Κλήμα υπαγόταν στο Αμάρι, οι δε Βώροι του Δήμου Φαιστού σε παλαιότερα έγγραφα  καταχωρούνται στο Ν. Ρεθύμνης. Επίσης η επαρχία Σφακίων υπαγόταν κατά περιόδους στο Ν. Ρεθύμνης. Πρωτεύουσα της επαρχίας Αμαρίου το 1821 ήταν οι Βρύσες, όπως αναφέρουν πολλά έγγραφα της τότε επαναστατικής διοίκησης: Βλ. Κρητικά ιστορικά έγγραφα 1821-24 τ. Ά.

     Το Οθωμανικό κτηματολόγιο είναι από τα παλαιότερα έγγραφα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, το οποίο να περιέχει κάπως ευρύτερη και αναλυτικότερη εικόνα πληθυσμού, με ονοματεπώνυμα, για τα χωριά του Αμαρίου.