Μεγάλη δεσποτική εορτή της Χριστιανοσύνης, με την οποία τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου η διπλή ανεύρεση του Σταυρού πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Ιησούς Χριστός. Στη χώρα μας γιορτάζουν ο Σταύρος και η Σταυρούλα.
Το 326 μ.Χ. η γηραιά μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Αυγούστα Ιουλία Φλαβία Ελένη, μετέβη στους Αγίους Τόπους για να φέρει στο φως τα διάφορα μέρη στα οποία έζησε και δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Στα Ιεροσόλυμα πραγματοποίησε μεγάλες ανασκαφές για να βρεθούν οι τόποι της Σταύρωσης και της Ανάστασης στον λόφο του Γολγοθά. Η μετέπειτα Αγία Ελένη οδηγήθηκε στην εύρεση του Τιμίου Σταυρού από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, τον γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών.
Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, όταν τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε. Στη θέση αυτή υπήρχε ο ναός της Αφροδίτης, που είχε ανεγείρει το 135 μ.Χ. ο ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, μετά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Η Ελένη, αφού διέταξε να τον γκρεμίσουν, έχτισε στη θέση του τον περικαλλή Ναό της Αναστάσεως, ο οποίος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Χριστιανισμού. Ο Σταυρός του Κυρίου παραδόθηκε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως στις 14 Σεπτεμβρίου 335 μ.Χ.
Η δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού σχετίζεται με τους Βυζαντινο-Περσικούς Πολέμους (602-628). Το 614 μ.Χ. οι Πέρσες κυρίευσαν την Παλαιστίνη και αφού λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα του Χριστιανισμού, πήραν μαζί τους ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν τον Σταυρό μαγικό, εξαιτίας κάποιων θαυμάτων που έγιναν και τον προσκυνούσαν. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, μετά την οριστική νίκη του εναντίον των Περσών το 628 μ.Χ., ανέκτησε το ιερό σύμβολο της Χριστιανοσύνης και το μετέφερε αρχικά στην Κωνσταντινούπολη (14 Σεπτεμβρίου 629 μ.Χ.), όπου αποτέλεσε μέρος του θριάμβου του και στη συνέχεια στα Ιεροσόλυμα.
Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου. Στις εκκλησίες ψάλλεται, μεταξύ των άλλων, το πασίγνωστο απολυτίκιο «Σώσον Κύριε τον λαόν σου…» και στους πιστούς μοιράζονται κλώνοι βασιλικού, εκκλησιαστική συνήθεια που οφείλεται στο γεγονός ότι στο μέρος που βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό.
Η βασίλισσα Ελένη (μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου), όταν έψαχνε για τον Τίμιο Σταυρό, πάτησε κατά λάθος το φυτό αυτό (βασιλικός) και προκλήθηκε μεγάλη ευωδία. Τότε, η Αγία βασίλισσα Ελένη έδωσε εντολή στους στρατιώτες να σκάψουν στο σημείο εκείνο και έτσι βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός. Το φυτό ονομάστηκε «βασιλικός» επειδή ακριβώς πατήθηκε από τη βασίλισσα Ελένη.
Η Εκκλησία επιτάσσει στις 14 Σεπτεμβρίου αυστηρά νηστεία και στις εκκλησίες διαβάζεται το Ευαγγέλιο της Μεγάλης Παρασκευής.
Απολυτίκιο
Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων, δια του Σταυρού Σου, πολίτευμα.
==========================================================================
Η προϊστορία και η ιστορία του Τιμίου Σταυρού
Πρόσωπα και πράγματα έχουν την ιστορία τους και γιατί όχι και την προϊστορία τους. Την ιστορία του και την προϊστορία του έχει και ο Τίμιος Σταυρός που η Μητέρα μας Εκκλησία τιμά την Παγκόσμια Ύψωσή Του στις 14 Σεπτεμβρίου.
Εμείς σε αυτό μας το άρθρο εδώ ας σταθούμε.
Στο δυτικό τμήμα της Ιερουσαλήμ, έξω από τα τείχη και μέσα σε δασώδη όμορφη κοιλάδα, βρίσκεται η ονομαστή Μονή του Τιμίου Σταυρού.Στο καμπαναριό της κυματίζει η γαλανόλευκη, λίγο πιο κάτω από το Κοινοβούλιο του Ισραήλ! Στο σημείο αυτό, κατά την παράδοση, είχε φυτευτεί το ξύλο του Σταυρού, της καταδίκης του Ιησού.
Ας παρακολουθήσουμε όμως, την όλη υπόθεση:
Ο ανιψιός του Αβραάμ, ο Λωτ, μετά την καταστροφή των Σοδόμων, κατέφυγε σε κάποιο σπήλαιο, αυτός και οι δύο του κόρες. Εκεί τον μέθυσαν οι θυγατέρες του «και εκοιμήθη μετ’ αυτών» (Γεν. 19, 34)! Σύμφωνα με μία συριακή παράδοση, ο Λωτ εξομολογήθηκε το αμάρτημά του στον πατριάρχη Αβραάμ και τον παρακάλεσε να προσευχηθεί στο Θεό να τον συγχωρήσει. Παρ’ όλο τούτο, καθημερινά δεν έπαυε να παρακαλεί το Θεό.
Κάποια ημέρα παρουσιάστηκε στο Λωτ ένας άγγελος και του έδωσε τρία ραβδιά το καθένα από ένα είδος δέντρου. Κέδρος, πεύκο και κυπαρίσσι. Με την εντολή να τα φυτέψει και να φέρνει καθημερινά νερό από τον Ιορδάνη να τα ποτίζει. Εάν βλαστήσουν του είπε, τότε αυτό θα σημαίνει πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά σου, διαφορετικά θα είσαι κολασμένος για πάντα. Γεμάτος χαρά ο Λωτ, έκαμε όπως του υπέδειξε ο άγγελος.
Ενώ όμως επέστρεφε από τον Ιορδάνη με το νερό, συνάντησε το μισόκαλο διάβολο, που του φθόνησε τη μετάνοια, μεταμφιεσμένο σε φτωχό άνθρωπο και ο οποίος του ζήτησε να πιεί. Λίγο πιο πέρα συνάντησε και δεύτερο και τρίτο, μέχρι που εξαντλήθηκε το νερό. Αυτό έγινε αρκετές φορές κι ο Λωτ άρχισε να απελπίζεται, γιατί θα ξεραινόντουσαν τα τρία ραβδιά.
Τότε φάνηκε για δεύτερη φορά άγγελος Κυρίου και τον πληροφόρησε πως τα ραβδιά βλάστησαν και μεγαλώνουν χωρίς νερό. Έτσι βεβαιώθηκε πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά του!
Σήμερα στο Μοναστήρι δείχνουν τον τόπο κάτω από μία Αγία Τράπεζα, όπου ο Λωτ φύτεψε το τρισύνθετο ξύλο από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι.
Όταν ο βασιλιάς Σολομών είδε το παράξενο αυτό δέντρο διέταξε να το κόψουν, για να το χρησιμοποιήσει στην ανοικοδόμηση του Ναού. Όμως, σύμφωνα με την παράδοση, σε καμία χρήση δεν ταιρίαζε. Έτσι το ονόμασαν ξύλο κατάρας κι έμενε για χρόνια αχρησιμοποίητο.
Αυτό το ξύλο αργότερα, κατ’ εντολή του αρχιερέα Καϊάφα, χρησιμοποίησαν οι άνομοι Εβραίοι για την κατασκευή του Σταυρού του Ιησού. Κι αυτό για να Τον εξευτελίσουν όσο πιο πολύ μπορούσαν. Όμως ο Τίμιος Σταυρός ποτίστηκε με το αίμα του Σωτήρος και φιλοξένησε την Άχραντη Σάρκα Του. Έτσι από ξύλο της κατάρας, έγινε το ξύλο της ευλογίας…
Έκτοτε το Ξύλο του Σταυρού έγινε για όλους μας το «ξύλο της ζωής», το «τρισμακάριστο και πανσεβάσμιο ξύλο», το «τρόπαιο» και το «όπλο» κατά των δαιμόνων. Αυτόν, τον πανάγιο του Χριστού Σταυρό, «αοράτως» περικυκλώνουν οι Ασώματες Δυνάμεις κι όλοι εμείς οι πιστοί σε Αυτόν καταφεύγουμε, γιατί αποτελεί «της οικουμένης φύλακα» και «της Εκκλησίας δόξα».
Για το λόγο αυτόν κατά το 325 μ.Χ. αναζήτησε η βασιλομήτωρ και Αγία Ελένη τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα, όπου παρέμεινε «κεκρυμμένος» στα έγκατα της γης.
Για το λόγο αυτόν στη συνέχεια ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος Τον ύψωσε στον άμβωνα του Ναού και βλέποντάς Τον οι Χριστιανοί προσευχόμενοι έλεγαν και ξανάλεγαν το «Κύριε ελέησον». Κάτι που λέμε κι εμείς την ημέρα της Υψώσεως… Για το λόγο αυτόν ως σήμερα σχηματίζουμε το Σταυρό στο σώμα μας και με αυτόν τελεσιουργούμε τα Μυστήρια και λαμπρύνουμε τους Ναούς μας.
Ο Σταυρός του Χριστού αποτελεί για όλους μας την «ουρανομήκη κλίμακα», τη σκάλα δηλαδή εκείνη που μας οδηγεί από τη γη στον ουρανό και μας κάνει συγκατοίκους των αγγέλων…
Παραμένουμε πιστοί και αφοσιωμένοι σε Αυτόν!
Γιατί κάνουμε το Σταυρό μας; Ποιος είναι ο βαθύτερος συμβολισμός;
Εμείς σε αυτό μας το άρθρο εδώ ας σταθούμε.
Στο δυτικό τμήμα της Ιερουσαλήμ, έξω από τα τείχη και μέσα σε δασώδη όμορφη κοιλάδα, βρίσκεται η ονομαστή Μονή του Τιμίου Σταυρού.Στο καμπαναριό της κυματίζει η γαλανόλευκη, λίγο πιο κάτω από το Κοινοβούλιο του Ισραήλ! Στο σημείο αυτό, κατά την παράδοση, είχε φυτευτεί το ξύλο του Σταυρού, της καταδίκης του Ιησού.
Ας παρακολουθήσουμε όμως, την όλη υπόθεση:
Ο ανιψιός του Αβραάμ, ο Λωτ, μετά την καταστροφή των Σοδόμων, κατέφυγε σε κάποιο σπήλαιο, αυτός και οι δύο του κόρες. Εκεί τον μέθυσαν οι θυγατέρες του «και εκοιμήθη μετ’ αυτών» (Γεν. 19, 34)! Σύμφωνα με μία συριακή παράδοση, ο Λωτ εξομολογήθηκε το αμάρτημά του στον πατριάρχη Αβραάμ και τον παρακάλεσε να προσευχηθεί στο Θεό να τον συγχωρήσει. Παρ’ όλο τούτο, καθημερινά δεν έπαυε να παρακαλεί το Θεό.
Κάποια ημέρα παρουσιάστηκε στο Λωτ ένας άγγελος και του έδωσε τρία ραβδιά το καθένα από ένα είδος δέντρου. Κέδρος, πεύκο και κυπαρίσσι. Με την εντολή να τα φυτέψει και να φέρνει καθημερινά νερό από τον Ιορδάνη να τα ποτίζει. Εάν βλαστήσουν του είπε, τότε αυτό θα σημαίνει πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά σου, διαφορετικά θα είσαι κολασμένος για πάντα. Γεμάτος χαρά ο Λωτ, έκαμε όπως του υπέδειξε ο άγγελος.
Ενώ όμως επέστρεφε από τον Ιορδάνη με το νερό, συνάντησε το μισόκαλο διάβολο, που του φθόνησε τη μετάνοια, μεταμφιεσμένο σε φτωχό άνθρωπο και ο οποίος του ζήτησε να πιεί. Λίγο πιο πέρα συνάντησε και δεύτερο και τρίτο, μέχρι που εξαντλήθηκε το νερό. Αυτό έγινε αρκετές φορές κι ο Λωτ άρχισε να απελπίζεται, γιατί θα ξεραινόντουσαν τα τρία ραβδιά.
Τότε φάνηκε για δεύτερη φορά άγγελος Κυρίου και τον πληροφόρησε πως τα ραβδιά βλάστησαν και μεγαλώνουν χωρίς νερό. Έτσι βεβαιώθηκε πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά του!
Σήμερα στο Μοναστήρι δείχνουν τον τόπο κάτω από μία Αγία Τράπεζα, όπου ο Λωτ φύτεψε το τρισύνθετο ξύλο από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι.
Όταν ο βασιλιάς Σολομών είδε το παράξενο αυτό δέντρο διέταξε να το κόψουν, για να το χρησιμοποιήσει στην ανοικοδόμηση του Ναού. Όμως, σύμφωνα με την παράδοση, σε καμία χρήση δεν ταιρίαζε. Έτσι το ονόμασαν ξύλο κατάρας κι έμενε για χρόνια αχρησιμοποίητο.
Αυτό το ξύλο αργότερα, κατ’ εντολή του αρχιερέα Καϊάφα, χρησιμοποίησαν οι άνομοι Εβραίοι για την κατασκευή του Σταυρού του Ιησού. Κι αυτό για να Τον εξευτελίσουν όσο πιο πολύ μπορούσαν. Όμως ο Τίμιος Σταυρός ποτίστηκε με το αίμα του Σωτήρος και φιλοξένησε την Άχραντη Σάρκα Του. Έτσι από ξύλο της κατάρας, έγινε το ξύλο της ευλογίας…
Έκτοτε το Ξύλο του Σταυρού έγινε για όλους μας το «ξύλο της ζωής», το «τρισμακάριστο και πανσεβάσμιο ξύλο», το «τρόπαιο» και το «όπλο» κατά των δαιμόνων. Αυτόν, τον πανάγιο του Χριστού Σταυρό, «αοράτως» περικυκλώνουν οι Ασώματες Δυνάμεις κι όλοι εμείς οι πιστοί σε Αυτόν καταφεύγουμε, γιατί αποτελεί «της οικουμένης φύλακα» και «της Εκκλησίας δόξα».
Για το λόγο αυτόν κατά το 325 μ.Χ. αναζήτησε η βασιλομήτωρ και Αγία Ελένη τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα, όπου παρέμεινε «κεκρυμμένος» στα έγκατα της γης.
Για το λόγο αυτόν στη συνέχεια ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος Τον ύψωσε στον άμβωνα του Ναού και βλέποντάς Τον οι Χριστιανοί προσευχόμενοι έλεγαν και ξανάλεγαν το «Κύριε ελέησον». Κάτι που λέμε κι εμείς την ημέρα της Υψώσεως… Για το λόγο αυτόν ως σήμερα σχηματίζουμε το Σταυρό στο σώμα μας και με αυτόν τελεσιουργούμε τα Μυστήρια και λαμπρύνουμε τους Ναούς μας.
Ο Σταυρός του Χριστού αποτελεί για όλους μας την «ουρανομήκη κλίμακα», τη σκάλα δηλαδή εκείνη που μας οδηγεί από τη γη στον ουρανό και μας κάνει συγκατοίκους των αγγέλων…
Παραμένουμε πιστοί και αφοσιωμένοι σε Αυτόν!
Συγγραφέας: Αθανάσιος Γιουσμάς (Πρεσβύτερος)
http://www.agiazoni.gr/article.php?id=91555689225200867542http://vatopaidi.wordpress.com/2012/09/14
============================================================================
Γιατί κάνουμε το Σταυρό μας; Τι συμβολίζει;
Ας δούμε τι ακριβώς έλεγε, με απλό αλλά ιδιαίτερα βαθύ θεολογικό τρόπο, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο διδάχος του Γένους στην Ε´ διδαχή του, στην γλώσσα γραφής του.
«Ακούσατε, χριστιανοί μου, πως πρέπει να γίνεται ο σταυρός και τι σημαίνει. Μας λέγει το ιερόν Ευαγγέλιον πως η Αγία Τριάς, ο Θεός, δοξάζεται εις τον ουρανόν περισσότερον από τους αγγέλους. Τι πρέπει να κάμης και εσύ; Σμίγεις τα τρία σου δάκτυλα με το δεξιόν σου χέρι και μη μπορώντας να ανεβής εις τον ουρανόν να προσκυνήσης, βάνεις το χέρι σου εις το κεφάλι σου, διατί το κεφάλι σου είναι στρογγυλό και φανερώνει τον ουρανόν και λέγεις με το στόμα: Καθώς εσείς οι άγγελοι δοξάζετε την Αγίαν Τριάδα εις τον ουρανόν, έτσι και εγώ, ως δούλος ανάξιος, δοξάζω και προσκυνώ την Αγία Τριάδα. Και καθώς αυτά τα δάκτυλα, είναι τρία είναι ξεχωριστά, είναι και μαζί έτσι και η Αγία Τριας, ο Θεός, τρία πρόσωπα, και ένας μόνος Θεός, Κατεβάζεις το χέρι σου από το κεφάλι και το βάνεις εις την κοιλίαν σου και λέγεις: Σε προσκυνώ και σε λατρεύω, Κύριέ μου, ότι κατεδέχθης και εσαρκώθης εις την κοιλίαν της Θεοτόκου δια τας αμαρτίας μας. Το βάζεις πάλιν εις τον δεξιόν σου ώμον και λέγεις: Σε παρακαλώ, Θεέ μου, να με συγχωρήσης και να με βάλης εις τα δεξιά σου με τους δικαίους. Βάνοντάς το πάλι εις τον αριστερόν ώμον, λέγεις: Σε παρακαλώ, Κύριέ μου, μη με βάλης εις τα αριστερά με τους αμαρτωλούς.Έπειτα, κύπτοντας κάτω εις την γην: Σε δοξάζω, Θεέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, ότι, καθώς εβάλθηκες εις τον τάφον, έτσι θα βαλθώ και εγώ. Και όταν σηκώνεσαι ορθός, φανερώνεις την Ανάστασιν και λέγεις: Σε δοξάζω, Κύριέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, πως αναστήθηκες από τους νεκρούς, δια να μας χαρίσης την ζωήν την αιώνιον. Αυτό σημαίνει ο πανάγιος σταυρός».
Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, τα μεν τρία ενωμένα δάκτυλα συμβολίζουν τον ένα Θεό με τις τρεις υποστάσεις που είναι τρία πρόσωπα ομοούσια και ενωμένα, «αχωρίστως» και «αδιαιρέτως», τα δε άλλα δύο συμβολίζουν τις δύο φύσεις (θεία και ανθρώπινη), τις δύο θελήσεις και ενέργειες του Κυρίου μας. Σχηματίζοντας έτσι το σημείο του σταυρού και ακουμπώντας το χέρι μας στο μέτωπο (το διανοητικό μας κέντρο), την κοιλιά (κέντρο των επιθυμιών) και τους δύο ώμους (μέσον των σωματικών δραστηριοτήτων μας), ομολογούμε ότι οι σκέψεις, οι επιθυμίες και οι πράξεις μας ανήκουν στον Θεό και θέλουμε να βρίσκονται κάτω από την ευλογία του.
Ο σταυρός, λέει ο ιερός Χρυσόστομος, «ανείλε την αμαρτίαν, καθάρσιον της οικουμένης εγένετο, καταλλαγή χρονίας έχθρας, ανέωξε του ουρανού τας πύλας, τους μισουμένους φίλους εποίησεν, εις τον ουρανόν επανήγαγεν, εν δεξιά του θρόνου εκάθισε την ημετέραν φύσιν, μυρία έτερα παρέσχεν ημίν αγαθά» (Migne Ε.Π. 48, 867).Έτσι εξηγείται γιατί η πεποίθηση των χριστιανών θεωρεί τον τίμιο Σταυρό «θέλημα του Πατρός, δόξα του Μονογενούς, αγαλλίαμα του Πνεύματος, κόσμημα των αγγέλων, ασφάλεια της Εκκλησίας, καύχημα του Παύλου, τείχος των αγίων, φως όλης της οικουμένης» (Ιερός Χρυσόστομος, Ε.Π. 49, 396).
Παρόλο ότι στην εποχή μας φαίνεται πως «η του κόσμου σοφία τα πρωτεία φέρεται, παρωσαμένη το καύχημα του σταυρού» (Μέγας Βασίλειος, Migne Ε.Π. 32, 473), εντούτοις θα συμφωνήσουμε απόλυτα με τη διαπίστωση έγκυρου θεολόγου (του Βασιλείου Μουστάκη, †) που έγραψε:
«Από όλους τους θησαυρούς που ανωρύχθηκαν από τα σπλάγχνα της γης η θα ανορυχθούν στο μέλλον, δεν υπάρχει ασφαλώς πιο πολύτιμος από τον Σταυρό του Κυρίου, που η αγία αυτοκράτειρα Ελένη ανέσυρε στο ψως του ηλίου. Ο Σταυρός είναι το καύχημα της χριστιανοσύνης. Το πανάκριβο κόσμημα που έλαβε σαν δώρο και σαν απόδειξη της αγάπης του από τον θείο Νυμφίο της η Εκκλησία… Αυτό το σύμβολο της ατιμώσεως και της καταδίκης, που προκαλούσε φρίκη στους αρχαίους λαούς, απέβη, με τον θάνατο του Σωτήρος πάνω του, η πηγή της χαράς, της δυνάμεων και της δόξης. Έγινε το κλειδί, με το οποίο ο εξωσμένος Αδάμ ξανάνοιξε τις πύλες της Εδέμ… Το πανίσχυρο όπλο, με το οποίο κατατροπώνονται οι δυνάμεις του κακού. Η καθέδρα, απ ὅπου διδάχθηκε στις ψυχές η μοναδική αλήθεια. Το κατάρτι, πάνω στο οποίο ισαρίσθηκε σαν πανί η περγαμηνή του Ευαγγελίου, για να γίνει κατορθωτός ο πλους της ανθρωπότητος προς το λιμάνι της άνω ζωής… Ο Σταυρός, η ωραιότης της Εκκλησίας, όπως τον αποκαλεί ένα τροπάριο, ας γίνει η ομορφιά της ζωής του καθενός μας. Αυτός πράγματι είναι η ύλη, που πάνω της συνέθεσε η θεία αγάπη το αριστούργημα της απολυτρώσεως. Χωρίς αυτόν είναι αδύνατο να το κάνει δικό του ο καθένας» (Θ.Η.Ε. 11, 439).
Γι αὐτὸ κι εμείς ψάλλουμε: «.Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν, Δέσποτα, και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν»!
====================================================================
Λαογραφία
- Η γιορτή του Σταυρού έχει ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς, διότι αποτελεί την αφετηρία της νέας χρονιάς, ενόψει της σποράς. Οι γεωργοί φέρνουν στην εκκλησία μείγμα από τα δημητριακά που θα σπείρουν για να δεχθούν την ειδική ευλογία του ιερέα: «Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν» («Ευχή επί ευλογήσει του σπόρου»).
- Την ημέρα του Σταυρού, οι ναυτικοί συνήθιζαν να σταματούν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα, όπως συμβούλευε η παροιμία: «Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε».
- Με το βασιλικό που παίρνουν από την εκκλησία, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν το προζύμι της χρονιάς (Πήλιο, Κορώνη κ.ά).
- Στην Αίγινα αναβιώνει ο λεγόμενος «Λειδινός», μία μιμητική παράσταση, με μοιρολογήματα και ταφή ενός ομοιώματος μικρού παιδιού, έθιμο με πιθανότατα αρχαία καταγωγή. Ακολουθεί η προσφορά κολλύβων και η τελετουργία κλείνει με χορούς και τραγούδια. Οι επιλογικοί στίχοι του μοιρολογιού:
Πάλι θα ρθεις, Λειδινέ μου
Με του Μάρτη τις δροσιές
Με τ’ Απριλη τα λουλούδια
Τσαι του Μάη τις δουλειές…
Ήρθε η ώρα να μας φύγεις,
πάαινε εις το καλό,
τσαι με το καλό να έρθεις
τσ’ όλους να μας βρεις γερούς…
Ο «Λειδινός» («Δειλινός» με αντιμετάθεση δ και λ) είναι ένα δρώμενο, όπου κυριαρχεί το στοιχείο του θανάτου ως προϋπόθεση για τη νέα ζωή, με αυτονόητο τον συμβολισμό που αφορά τον μαρασμό της φύσης και την αναγέννησή της κάθε χρόνο.
===================================================================
Εισαγωγικά
Πριν από είκοσι αιώνες ο σταυρός ήταν όργανο ατιμωτικής τιμωρίας και φρικτού θανάτου. Οι Ρωμαίοι καταδίκαζαν στην ποινή της σταυρώσεως τους πιο μεγάλους εγκληματίες.
Σήμερα ο σταυρός κυριαρχεί σ' ολόκληρη τη ζωή των πιστών χριστιανών, σ' ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας μας, ως όργανο θυσίας, σωτηρίας, χαράς, αγιασμού και χάριτος. Όπως γράφει ο ιερός Χρυσόστομος, «αυτό το καταραμένο και αποτρόπαιο σύμβολο της χειρότερης τιμωρίας τώρα έχει γίνει ποθητό και αξιαγάπητο». Παντού το βλέπεις. «Στην αγία Τράπεζα, στις χειροτονίες των ιερέων, στη θεία λειτουργία. στα σπίτια, στις αγορές, στις ερημιές και στους δρόμους. στις θάλασσες, στα πλοία και στα νησιά. στα κρεββάτια και στα ενδύματα. στους γάμους, στα συμπόσια, στα χρυσά και τ' ασημένια σκεύη. στα κοσμήματα και στις τοιχογραφίες... Τόσο περιπόθητο σ' όλους έγινε το θαυμαστό αυτό δώρο, η ανέκφραστη αυτή χάρη.»
Πράγματι, όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του, μέσα κι έξω από τον ναό, θα δει το σημείο του σταυρού. Σαν ορατό, σχηματικό σύμβολο, αλλά και σαν ιερή χειρονομία. Το σημείο του σταυρού δεσπόζει στη ζωή της Εκκλησίας.
Γιατί όμως;
Σήμερα ο σταυρός κυριαρχεί σ' ολόκληρη τη ζωή των πιστών χριστιανών, σ' ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας μας, ως όργανο θυσίας, σωτηρίας, χαράς, αγιασμού και χάριτος. Όπως γράφει ο ιερός Χρυσόστομος, «αυτό το καταραμένο και αποτρόπαιο σύμβολο της χειρότερης τιμωρίας τώρα έχει γίνει ποθητό και αξιαγάπητο». Παντού το βλέπεις. «Στην αγία Τράπεζα, στις χειροτονίες των ιερέων, στη θεία λειτουργία. στα σπίτια, στις αγορές, στις ερημιές και στους δρόμους. στις θάλασσες, στα πλοία και στα νησιά. στα κρεββάτια και στα ενδύματα. στους γάμους, στα συμπόσια, στα χρυσά και τ' ασημένια σκεύη. στα κοσμήματα και στις τοιχογραφίες... Τόσο περιπόθητο σ' όλους έγινε το θαυμαστό αυτό δώρο, η ανέκφραστη αυτή χάρη.»
Πράγματι, όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του, μέσα κι έξω από τον ναό, θα δει το σημείο του σταυρού. Σαν ορατό, σχηματικό σύμβολο, αλλά και σαν ιερή χειρονομία. Το σημείο του σταυρού δεσπόζει στη ζωή της Εκκλησίας.
Γιατί όμως;
Γιατί από τότε, που πάνω στον σταυρό καρφώθηκε και πέθανε για τη σωτηρία του κόσμου ο ίδιος ο Θεός, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, το όργανο αυτό της τιμωρίας έγινε όργανο σωτηρίας. «... Ου γαρ έτι καταδίκης εστί τιμωρία, αλλά τρόπαιον εδείχθη ημίν σωτηρίας», λέει ένα τροπάριο. Το αντικείμενο της αισχύνης έγινε η δόξα της Εκκλησίας. Της κατάρας το σύμβολο, έγινε «αράς της αρχαίας λύτρον». Της οδύνης και του θανάτου το ξύλο, έγινε «χαράς σημείον» και «ζωής ταμείον». Και όλ' αυτά, επειδή πάνω στο ξύλο του σταυρού, μαζί με το πανάχραντο σώμα Του, ο Κύριος κάρφωσε και τις αμαρτίες μας. Όπως γράφει ο άγιος απόστολος Παύλος, μας χάρισε «πάντα τα παραπτώματα, εξαλείψας το καθ' ημών χειρόγραφον... προσηλώσας αυτό τω σταυρώ.»
Ο Σταυρός του Χριστού μας συμφιλίωσε με τον ουράνιο Πατέρα, από τον Οποίο μας είχε χωρίσει ο διάβολος, εξαπατώντας τους προπάτορες. Ο Σταυρός του Χριστού μας άνοιξε τη βασιλεία των ουρανών, αφού μέχρι τη σταύρωση Εκείνου ο άδης κατάπινε αχόρταγα ακόμη και τους δικαίους. Γι' αυτό έχει τόση δύναμη και χάρη, τη δύναμη και τη χάρη του Χριστού, που, όταν σταυρώθηκε, τη μεταβίβασε με τρόπο μυστικό και ακατάληπτο στον τίμιο σταυρό Του, όπως σοφά μας λέει και η υμνολογία: «Ο σταυρός σου, Χριστέ, ει και ξύλον οράται τη ουσία, αλλά θείαν περιβέβληται δυναστείαν. και αισθητώς τω κόσμω φαινόμενος, νοητώς την ημών θαυματουργεί σωτηρίαν...».
Ο Σταυρός του Χριστού μας συμφιλίωσε με τον ουράνιο Πατέρα, από τον Οποίο μας είχε χωρίσει ο διάβολος, εξαπατώντας τους προπάτορες. Ο Σταυρός του Χριστού μας άνοιξε τη βασιλεία των ουρανών, αφού μέχρι τη σταύρωση Εκείνου ο άδης κατάπινε αχόρταγα ακόμη και τους δικαίους. Γι' αυτό έχει τόση δύναμη και χάρη, τη δύναμη και τη χάρη του Χριστού, που, όταν σταυρώθηκε, τη μεταβίβασε με τρόπο μυστικό και ακατάληπτο στον τίμιο σταυρό Του, όπως σοφά μας λέει και η υμνολογία: «Ο σταυρός σου, Χριστέ, ει και ξύλον οράται τη ουσία, αλλά θείαν περιβέβληται δυναστείαν. και αισθητώς τω κόσμω φαινόμενος, νοητώς την ημών θαυματουργεί σωτηρίαν...».
Ο σταυρός λοιπόν έγινε το σύμβολο του ιδίου του Χριστού. Σύμβολο, που τρέμουν τα δαιμόνια.
Η ανεκτίμητη αξία του Τιμίου Σταυρού
Αν είναι όμως πράγματι έτσι, γιατί τότε υπάρχουν άνθρωποι, που αρνούνται, αποστρέφονται και ατιμάζουν τον σταυρό; «Πολλοί γαρ περιπατούσιν», γράφει ο απόστολος Παύλος, «ους πολλάκις έλεγον υμίν, νυν δε και κλαίων λέγω, τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού, ων το τέλος απώλεια...».
Πράγματι, ορισμένοι αιρετικοί είναι «εχθροί του σταυρού». Ο σταυρός, λένε, είναι όργανο εγκλήματος, και αποτελεί ειδωλολατρία η απόδοση σ' αυτόν τιμής. Υποστηρίζουν μάλιστα πως η αρχαία Εκκλησία δεν χρησιμοποιούσε το σημείο του σταυρού.
Η άποψη αυτή είναι πλανεμένη. Πρώτον, επειδή η Εκκλησία μας δεν τιμά τον σταυρό, σαν ένα τυχαίο γεωμετρικό σχήμα. Δεύτερον, επειδή η τιμή προς το σημείο του σταυρού έχει την αρχή της στους αποστολικούς ήδη χρόνους. Τρίτον, επειδή ο ίδιος ο Θεός φανέρωσε με υπερφυσικά γεγονότα, σε διάφορες περιπτώσεις και εποχές, ότι ο σταυρός αποτελεί το σύμβολό Του. Και τέταρτον, επειδή με το σημείο του σταυρού έγιναν και γίνονται εξαίσια θαύματα.
Πράγματι, ορισμένοι αιρετικοί είναι «εχθροί του σταυρού». Ο σταυρός, λένε, είναι όργανο εγκλήματος, και αποτελεί ειδωλολατρία η απόδοση σ' αυτόν τιμής. Υποστηρίζουν μάλιστα πως η αρχαία Εκκλησία δεν χρησιμοποιούσε το σημείο του σταυρού.
Η άποψη αυτή είναι πλανεμένη. Πρώτον, επειδή η Εκκλησία μας δεν τιμά τον σταυρό, σαν ένα τυχαίο γεωμετρικό σχήμα. Δεύτερον, επειδή η τιμή προς το σημείο του σταυρού έχει την αρχή της στους αποστολικούς ήδη χρόνους. Τρίτον, επειδή ο ίδιος ο Θεός φανέρωσε με υπερφυσικά γεγονότα, σε διάφορες περιπτώσεις και εποχές, ότι ο σταυρός αποτελεί το σύμβολό Του. Και τέταρτον, επειδή με το σημείο του σταυρού έγιναν και γίνονται εξαίσια θαύματα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Α'. Η τιμή στον σταυρό είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τον Εσταυρωμένο
και Αναστάντα Κύριό μας Ιησού Χριστό
και Αναστάντα Κύριό μας Ιησού Χριστό
Η Εκκλησία μας δεν τιμά τον σταυρό αυτό καθεαυτό, ως απλό σχήμα, αποδεσμευμένο από τον εσταυρωμένο Κύριο. Αυτό θα ήταν πράγματι ειδωλολατρία. Αλλά τον τιμά, ως το σύμβολο της μεγάλης θυσίας του Χριστού, από την οποία απορρέει η χάρη, ο αγιασμός και η σωτηρία του ανθρώπου. Τον ασπάζεται και τον προσκυνεί ως το σημείο του Υιού του ανθρώπου (Ματθ. 24, 30), που έχει προσλάβει μυστικά και ακατάληπτα, όπως είπαμε, τη χάρη και τη δύναμή Του.
Βλέποντας ο πιστός το σχήμα του σταυρού, κάνοντας το σημείο του σταυρού, προσκυνώντας τον «τύπον» και το σύμβολο του σταυρού, βλέπει με τα μάτια της ψυχής του και προσκυνεί τον εσταυρωμένο Ιησού. «Δεν ασπαζόμαστε τον σταυρό ως Θεό, αλλά δείχνουμε έτσι τη γνήσια διάθεση της ψυχής μας προς τον Εσταυρωμένο», γράφει ο άγιος Ιερώνυμος. Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διευκρινίζει ότι, εκτός από το τίμιο Ξύλο, «προσκυνούμε και τον τύπο του τιμίου και ζωοποιού σταυρού, αν και είναι από διαφορετική ύλη κατασκευασμένος, όχι βέβαια τιμώντας την ύλη, μη γένοιτο, αλλά τον τύπο, ως σύμβολο του Χριστού».
Πόσο δίκαιο έχουν οι άγιοι Πατέρες, θα διαπιστώσουμε παρακάτω, εξετάζοντας την αγιαστική και θαυματουργική δύναμη του σημείου του σταυρού.
Βλέποντας ο πιστός το σχήμα του σταυρού, κάνοντας το σημείο του σταυρού, προσκυνώντας τον «τύπον» και το σύμβολο του σταυρού, βλέπει με τα μάτια της ψυχής του και προσκυνεί τον εσταυρωμένο Ιησού. «Δεν ασπαζόμαστε τον σταυρό ως Θεό, αλλά δείχνουμε έτσι τη γνήσια διάθεση της ψυχής μας προς τον Εσταυρωμένο», γράφει ο άγιος Ιερώνυμος. Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διευκρινίζει ότι, εκτός από το τίμιο Ξύλο, «προσκυνούμε και τον τύπο του τιμίου και ζωοποιού σταυρού, αν και είναι από διαφορετική ύλη κατασκευασμένος, όχι βέβαια τιμώντας την ύλη, μη γένοιτο, αλλά τον τύπο, ως σύμβολο του Χριστού».
Πόσο δίκαιο έχουν οι άγιοι Πατέρες, θα διαπιστώσουμε παρακάτω, εξετάζοντας την αγιαστική και θαυματουργική δύναμη του σημείου του σταυρού.
Β'. Η τιμή στο σημείο του σταυρού υπήρχε πάντοτε και εξαρχής στην Εκκλησία
Η αρχή της τιμής προς το σημείο του σταυρού χάνεται στα βάθη της χριστιανικής αρχαιότητος, μια και μας παραδίδεται από τους αποστολικούς χρόνους.
Ο άγιος απόστολος Παύλος διακηρύσσει: «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι' ου εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ τω κόσμω».
Ο άγιος απόστολος Πέτρος καταδικάστηκε σε θάνατο σταυρικό, όπως ο Κύριος. Τόσο τιμούσε όμως το σημείο του σταυρού, ώστε ικέτευε τους δημίους του: «Δεν είμαι άξιος να με σταυρώσετε όρθιο, όπως τον Χριστό μου. Εκείνος σταυρώθηκε έτσι για να βλέπει στη γη, επειδή θα πήγαινε στον άδη να ελευθερώσει τις ψυχές, που βρίσκονταν εκεί. Εμένα όμως να με σταυρώσετε με το κεφάλι κάτω, για να βλέπω τον ουρανό, όπου πρόκειται να πάω.»
Ο άγιος απόστολος Ανδρέας ο πρωτόκλητος, όταν αντίκρυσε τον σταυρό του μαρτυρίου του (σχήματος Χ), αναφώνησε με δέος και συγκίνηση: «Χαίρε, σταυρέ, που με το σώμα του Χριστού αγιάστηκες και με τα μέλη του, σαν με μαργαριτάρια, στολίστηκες! Πριν καρφωθεί επάνω σου ο Κύριός μου, ήσουν φοβερός για τους ανθρώπους. Τώρα όμως όλοι οι πιστοί γνωρίζουν πόση χάρη είναι κρυμμένη μέσα σου. Άφοβα και χαρούμενα σε πλησιάζω. Πρόθυμα δέξου με κι εσύ, τον μαθητή του εσταυρωμένου Χριστού... Ω μακάριε και παμπόθητε σταυρέ, πάρε με από τους ανθρώπους και παράδωσέ με στον Δάσκαλό μου!».
Την αρχαιότητα της χρήσεως του σημείου του σταυρού επιβεβαιώνει και ένας από τους μεγάλους απολογητές, ο Τερτυλλιανός (περίπου 160-220 μ.Χ.), που γράφει: «Οπουδήποτε κι αν πρόκειται να φθάσουμε, για οπουδήποτε κι αν πρέπει να ξεκινήσουμε, όταν φθάνουμε και όταν ξεκινούμε, όταν βάζουμε τα παπούτσια μας, όταν πλενόμαστε, όταν τρώμε, όταν ανάβουμε το λυχνάρι, όταν πέφτουμε στο κρεββάτι, όταν καθόμαστε στο σκαμνί, όταν αρχίζουμε κάποια συζήτηση, κάνουμε στο μέτωπό μας το σημείο του σταυρού» (De corona 3,11).
Ο άγιος απόστολος Παύλος διακηρύσσει: «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι' ου εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ τω κόσμω».
Ο άγιος απόστολος Πέτρος καταδικάστηκε σε θάνατο σταυρικό, όπως ο Κύριος. Τόσο τιμούσε όμως το σημείο του σταυρού, ώστε ικέτευε τους δημίους του: «Δεν είμαι άξιος να με σταυρώσετε όρθιο, όπως τον Χριστό μου. Εκείνος σταυρώθηκε έτσι για να βλέπει στη γη, επειδή θα πήγαινε στον άδη να ελευθερώσει τις ψυχές, που βρίσκονταν εκεί. Εμένα όμως να με σταυρώσετε με το κεφάλι κάτω, για να βλέπω τον ουρανό, όπου πρόκειται να πάω.»
Ο άγιος απόστολος Ανδρέας ο πρωτόκλητος, όταν αντίκρυσε τον σταυρό του μαρτυρίου του (σχήματος Χ), αναφώνησε με δέος και συγκίνηση: «Χαίρε, σταυρέ, που με το σώμα του Χριστού αγιάστηκες και με τα μέλη του, σαν με μαργαριτάρια, στολίστηκες! Πριν καρφωθεί επάνω σου ο Κύριός μου, ήσουν φοβερός για τους ανθρώπους. Τώρα όμως όλοι οι πιστοί γνωρίζουν πόση χάρη είναι κρυμμένη μέσα σου. Άφοβα και χαρούμενα σε πλησιάζω. Πρόθυμα δέξου με κι εσύ, τον μαθητή του εσταυρωμένου Χριστού... Ω μακάριε και παμπόθητε σταυρέ, πάρε με από τους ανθρώπους και παράδωσέ με στον Δάσκαλό μου!».
Την αρχαιότητα της χρήσεως του σημείου του σταυρού επιβεβαιώνει και ένας από τους μεγάλους απολογητές, ο Τερτυλλιανός (περίπου 160-220 μ.Χ.), που γράφει: «Οπουδήποτε κι αν πρόκειται να φθάσουμε, για οπουδήποτε κι αν πρέπει να ξεκινήσουμε, όταν φθάνουμε και όταν ξεκινούμε, όταν βάζουμε τα παπούτσια μας, όταν πλενόμαστε, όταν τρώμε, όταν ανάβουμε το λυχνάρι, όταν πέφτουμε στο κρεββάτι, όταν καθόμαστε στο σκαμνί, όταν αρχίζουμε κάποια συζήτηση, κάνουμε στο μέτωπό μας το σημείο του σταυρού» (De corona 3,11).
Γ'. Ο Θεός φανερώνει με υπερφυσικά γεγονότα τη δύναμη του Τιμίου Σταυρού
Ο ίδιος ο Κύριος, με υπερφυσικά γεγονότα και θαυμαστές αποκαλύψεις, φανέρωσε σε διάφορες περιστάσεις, με τρόπο κραυγαλέο, πως το σημείο του σταυρού αποτελεί το σύμβολό Του και το αήττητο τρόπαιο των πιστών. Θ' αναφερθούμε σ' ελάχιστα παραδείγματα από τ' αναρίθμητα που διασώζουν η εκκλησιαστική ιστορία, οι άγιοι Πατέρες και τα Συναξάρια.
1. Ο γνωστός εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας (†340), σύγχρονος του αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου, περιγράφει εναργέστατα και αδιάψευστα το πασίγνωστο περιστατικό της εμφανίσεως του φωτεινού σταυρού στον Μ. Κωνσταντίνο με την επιγραφή «εν τούτω νίκα», και μάλιστα μέρα μεσημέρι, με μάρτυρες όλους τους άνδρες του στρατεύματός του.
2. Εκτός από την παραπάνω υπερφυσική φανέρωση του σημείου του σταυρού, έγινε και μία άλλη, πάλι μπροστά σε αναρίθμητους αυτόπτες μάρτυρες, όταν βασιλιάς ήταν ο Κωνστάντιος, γιος του αγίου Κωνσταντίνου, και αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων ο άγιος Κύριλλος. Το θαύμα διηγείται ο ίδιος ο άγιος Κύριλλος στον βασιλιά με μία επιστολή του, στην οποία αναφέρει ότι την ημέρα εκείνη (7 Μαΐου του 346 μ.Χ., την περίοδο της Πεντηκοστής), γύρω στην τρίτη ώρα (9 π.μ.), φάνηκε στον ουρανό το σημείο του τιμίου σταυρού, τεράστιο, ολοφώτεινο, εκτεινόμενο από τον άγιο Γολγοθά μέχρι το Όρος των Ελαιών. Δεν το είδαν ένας και δυο, αλλά όλοι οι κάτοικοι των Ιεροσολύμων. Και δεν φάνηκε για μία στιγμή μόνο, αλλά για ώρες πολλές κρεμόταν στο στερέωμα. Και ήταν τόσο λαμπρό, ώστε ξεπερνούσε στη λάμψη τις ακτίνες του ηλίου, γι' αυτό και μπορούσαν να το δουν φανερά μέρα μεσημέρι. Βλέποντας αυτό το θαύμα ο λαός της πόλεως έτρεξε στον ναό της Αναστάσεως. Όλοι έσπευσαν να δοξάσουν μ' ένα στόμα τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, έχοντας τώρα διδαχθεί από τα ίδια τα πράγματα ότι το πανευσεβές δόγμα των χριστιανών δεν στηρίζεται σε ανθρώπινη σοφία, που πείθει με τα λόγια και τη λογική, αλλά στις αποδείξεις, που δίνουν τα πνευματικά χαρίσματα και οι θαυματουργικές δυνάμεις. Και το δόγμα δεν κηρύσσεται μόνο από ανθρώπους, αλλά μαρτυρείται και από τον ίδιο τον Θεό, από τον ουρανό.
Την ανάμνηση «του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Τιμίου Σταυρού» εορτάζει η Εκκλησία μας στις 7 Μαΐου, ημέρα της εμφανίσεώς του.
Την ανάμνηση «του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Τιμίου Σταυρού» εορτάζει η Εκκλησία μας στις 7 Μαΐου, ημέρα της εμφανίσεώς του.
3. Ο άγιος μεγαλομάρτυς Ευστάθιος (20 Σεπτεμβρίου) αξιώθηκε να δει ένα θαυμαστό όραμα, χάρη στο οποίο μεταστράφηκε από την ειδωλολατρία στη χριστιανική πίστη. Συνετός, εγκρατής, φιλάνθρωπος και φιλοδίκαιος, αν και ειδωλολάτρης, ο άγιος Ευστάθιος (που λεγόταν τότε Πλακίδας) είλκυσε πάνω του τη χάρη του Χριστού, που του αποκαλύφθηκε με παράδοξο τρόπο. Συγκεκριμένα, ενώ μια μέρα κυνηγούσε στο δάσος, βλέπει από μακριά ένα ωραιότατο και μεγαλόσωμο ελάφι, που, ενώ έφευγε, έστρεφε κάθε τόσο τo κεφάλι και τον παρατηρούσε κατάμματα. Ο άγιος σπιρούνισε το άλογό του για να το φτάσει, αλλά δεν μπόρεσε. Έτρεξαν πίσω του και οι σύντροφοί του, αλλά μάταια. Μετά από ώρα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια, γιατί τα άλογά τους είχαν εξαντληθεί. Μόνο ο άγιος επέμεινε να καλπάζει πίσω από το ακούραστο ελάφι. Τελικά, καταϊδρωμένοι αυτός και το άλογό του, έφτασαν μπροστά σ' ένα μεγάλο χάσμα. Το ελάφι εύκολα πήδηξε απέναντι, όπου στάθηκε και κοίταζε τον άγιο. Το άλογο όμως δεν μπορούσε να πηδήξει, και αναγκάστηκε να σταματήσει. Τότε, με απερίγραπτη έκπληξη, βλέπει ο άγιος ανάμεσα στα κέρατα του ελαφιού έναν υπέρλαμπρο φωτεινό σταυρό, που έφερε τον εσταυρωμένο Κύριο, και ακούει μία φωνή να του λέει: «Γιατί, Πλακίδα, με κυνηγάς; Εγώ είμαι ο Χριστός, που δεν με γνωρίζεις, αλλά μ' ευαρεστείς με τα καλά σου έργα. Για χάρη σου λοιπόν φάνηκα πάνω σ' αυτό το ελάφι. Οι ελεημοσύνες και οι καλές σου πράξεις μ' ευχαρίστησαν. Γι' αυτό κι εγώ σου φανερώθηκα, γιατί δεν είναι δίκαιο ένας άνθρωπος σαν κι εσένα να μη γνωρίζει την αλήθεια...». Αυτά και άλλα πολλά του είπε ο Κύριος, πριν τον στείλει στον επίσκοπο του τόπου, ο οποίος τον βάπτισε μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του, δίνοντάς του το όνομα Ευστάθιος.
Τρία από τα αναρίθμητα παραδείγματα θεϊκών αποκαλύψεων, σχετικά με το σημείο του σταυρού, είναι όσα αναφέραμε πιο πάνω, με τα οποία διδασκόμαστε ότι το σημείο αυτό είναι η σφραγίδα του Χριστού.
Τρία από τα αναρίθμητα παραδείγματα θεϊκών αποκαλύψεων, σχετικά με το σημείο του σταυρού, είναι όσα αναφέραμε πιο πάνω, με τα οποία διδασκόμαστε ότι το σημείο αυτό είναι η σφραγίδα του Χριστού.
Δ'. Το σημείο του Σταυρού θαυματουργεί
Για να αιτιολογηθεί με περισσότερα στοιχεία η τιμή, που αποδίδει στον σταυρό η Εκκλησία, και για να φανεί παραστατικά η δύναμη του σημείου του σταυρού, ως σημείου του Χριστού, θα διηγηθούμε παρακάτω μερικά σποραδικά θαύματα -τα πιο πολλά από τους Βίους των αγίων- που έγιναν κατά καιρούς μ' αυτό το πανίερο σύμβολο.
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (26 Σεπτεμβρίου) θεράπευσε στην Πάτμο τον παράλυτο ειδωλολάτρη ιερέα του Απόλλωνα, σφραγίζοντάς τον με το σημείο του σταυρού.
Ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας (17 Ιανουαρίου), θέλοντας να καταισχύνει κάποιους ειδωλολάτρες σοφούς, που πήγαν να τον πειράξουν, έφερε μπροστά τους μερικούς δαιμονισμένους και είπε: «Ή καθαρίστε τους εσείς με τους συλλογισμούς σας και μ' οποιαδήποτε άλλη τέχνη ή μαγεία θέλετε, επικαλούμενοι τα είδωλά σας, ή, αν δεν μπορείτε, παραιτηθείτε από την πολεμική εναντίον μας, και θα δείτε τη δύναμη του σταυρού του Χριστού!». Και την ίδια στιγμή επικαλέστηκε τον Κύριο, σφραγίζοντας τους δαιμονισμένους τρεις φορές με το σημείο του σταυρού. Αμέσως εκείνοι ελευθερώθηκαν από τα δαιμόνια και σηκώθηκαν θεραπευμένοι, δοξάζοντας τον Θεό.
Όταν ο άγιος Επιφάνιος, αρχιεπίσκοπος Κύπρου (12 Μαΐου) ήταν ακόμα μικρό δεκάχρονο παιδί, ένα ατίθασο μοσχάρι τον τραυμάτισε σοβαρά στον μηρό και τον έριξε χάμω, ανίκανο πια να σηκωθεί. Τότε ένας ευσεβής χριστιανός, ο Κλεόβιος, τον σταύρωσε τρεις φορές στο χτυπημένο μέλος, και αμέσως ο μικρός Επιφάνιος γιατρεύτηκε και σηκώθηκε. Ο ίδιος ο άγιος, πολύ αργότερα, σταύρωσε τρεις φορές επίσης τη θυγατέρα του βασιλιά της Περσίας, και την απάλλαξε αυτοστιγμεί από το δαιμόνιο, που τη βασάνιζε.
Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας (1 Ιανουαρίου), όταν ο αρειανός βασιλιάς Ουάλης διέταξε να παραδοθεί ο καθεδρικός ναός της Νίκαιας στους αρειανούς, ζήτησε ν' αφήσουν τον Θεό ν' αποφανθεί για το ζήτημα. Πρότεινε να κλείσουν τον ναό, κι έπειτα να προσευχηθούν, τόσο οι αρειανοί, όσο και οι ορθόδοξοι. Κι αν ανοίξει με την προσευχή των ορθοδόξων, να παραμείνει σ' αυτούς. Αλλιώς, αν δηλαδή ανοίξει με την προσευχή των αρειανών ή ακόμα κι αν δεν ανοίξει καθόλου, να τον πάρουν οι αρειανοί. Έτσι κι έγινε. Αλλά οι προσευχές των αιρετικών δεν καρποφόρησαν. Αντίθετα, μόλις ο άγιος Βασίλειος σχημάτισε τρεις φορές το σημείο του σταυρού πάνω στην κλειστή πύλη του ναού, λέγοντας, «Ευλογητός ο Θεός των χριστιανών εις τους αιώνας των αιώνων», αμέσως έσπασαν οι μοχλοί κι ανοίχτηκαν τα θυρόφυλλα. Έτσι η εκκλησία παρέμεινε στους ορθοδόξους.
Η αγία Βασίλισσα (3 Σεπτεμβρίου), όταν ο ηγεμόνας της Νικομηδείας Αλέξανδρος την έριξε μέσα σ' ένα καμίνι, σφραγίστηκε με το σημείο του σταυρού, και δεν πειράχτηκε καθόλου από τη φωτιά.
Με το σημείο του σταυρού γιάτρευε όλους τους αρρώστους, που έτρεχαν κοντά του, για να βρουν την υγεία τους, ο άγιος Θαλλέλαιος (20 Μαΐου).
Με το σημείο του σταυρού ο όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (28 Μαΐου) και ο άγιος Ζαχαρίας ο σκυτοτόμος (17 Νοεμβρίου) άνοιγαν τις νύχτες τις κλειδωμένες πύλες των εκκλησιών της Κωνσταντινουπόλεως, όπου πήγαιναν και προσεύχονταν κρυφά από τους ανθρώπους, και με τον ίδιο τρόπο τις έκλειναν πάλι, φεύγοντας.
Αλλά δεν έχουν τέλος τα θαύματα του σταυρού!
Ένα διαρκές, επαναλαμβανόμενο θαύμα είναι αυτό του αγιασμού. Μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Κιβωτός της Αληθείας, έχει αυτό το θεϊκό δώρο και προνόμιο. Μόνο η Εκκλησία μας έχει αγιασμό. Με τη σταυροειδή ευλογία του ιερέως και την τριπλή σταυροειδή βύθιση του σταυρού στο νερό, αυτό αγιάζεται και γίνεται «ιαματικόν ψυχών και σωμάτων, και πάσης αντικειμένης δυνάμεως αποτρεπτικόν», ενώ, επιπλέον, παραμένει ακέραιο και αναλλοίωτο μέσα στον χρόνο!
Έχει δίκαιο λοιπόν ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης, όταν γράφει: «Ο σταυρός είναι εικόνα του εσταυρωμένου Χριστού, του Υιού του Θεού. Γι' αυτό και το σημείο του, και η σκιά του ακόμα μόνη, προκαλούν τρόμο στους δαίμονες, επειδή είναι το σημείο του Χριστού, επειδή είναι η σκέπη του Εσταυρωμένου. Γι' αυτό αρκεί να βυθίσει κανείς τον σταυρό στο νερό, για να το αγιάσει. Μετά απ' αυτό το νερό γίνεται ιαματικό, και διώχνει τα δαιμόνια.»
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (26 Σεπτεμβρίου) θεράπευσε στην Πάτμο τον παράλυτο ειδωλολάτρη ιερέα του Απόλλωνα, σφραγίζοντάς τον με το σημείο του σταυρού.
Ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας (17 Ιανουαρίου), θέλοντας να καταισχύνει κάποιους ειδωλολάτρες σοφούς, που πήγαν να τον πειράξουν, έφερε μπροστά τους μερικούς δαιμονισμένους και είπε: «Ή καθαρίστε τους εσείς με τους συλλογισμούς σας και μ' οποιαδήποτε άλλη τέχνη ή μαγεία θέλετε, επικαλούμενοι τα είδωλά σας, ή, αν δεν μπορείτε, παραιτηθείτε από την πολεμική εναντίον μας, και θα δείτε τη δύναμη του σταυρού του Χριστού!». Και την ίδια στιγμή επικαλέστηκε τον Κύριο, σφραγίζοντας τους δαιμονισμένους τρεις φορές με το σημείο του σταυρού. Αμέσως εκείνοι ελευθερώθηκαν από τα δαιμόνια και σηκώθηκαν θεραπευμένοι, δοξάζοντας τον Θεό.
Όταν ο άγιος Επιφάνιος, αρχιεπίσκοπος Κύπρου (12 Μαΐου) ήταν ακόμα μικρό δεκάχρονο παιδί, ένα ατίθασο μοσχάρι τον τραυμάτισε σοβαρά στον μηρό και τον έριξε χάμω, ανίκανο πια να σηκωθεί. Τότε ένας ευσεβής χριστιανός, ο Κλεόβιος, τον σταύρωσε τρεις φορές στο χτυπημένο μέλος, και αμέσως ο μικρός Επιφάνιος γιατρεύτηκε και σηκώθηκε. Ο ίδιος ο άγιος, πολύ αργότερα, σταύρωσε τρεις φορές επίσης τη θυγατέρα του βασιλιά της Περσίας, και την απάλλαξε αυτοστιγμεί από το δαιμόνιο, που τη βασάνιζε.
Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας (1 Ιανουαρίου), όταν ο αρειανός βασιλιάς Ουάλης διέταξε να παραδοθεί ο καθεδρικός ναός της Νίκαιας στους αρειανούς, ζήτησε ν' αφήσουν τον Θεό ν' αποφανθεί για το ζήτημα. Πρότεινε να κλείσουν τον ναό, κι έπειτα να προσευχηθούν, τόσο οι αρειανοί, όσο και οι ορθόδοξοι. Κι αν ανοίξει με την προσευχή των ορθοδόξων, να παραμείνει σ' αυτούς. Αλλιώς, αν δηλαδή ανοίξει με την προσευχή των αρειανών ή ακόμα κι αν δεν ανοίξει καθόλου, να τον πάρουν οι αρειανοί. Έτσι κι έγινε. Αλλά οι προσευχές των αιρετικών δεν καρποφόρησαν. Αντίθετα, μόλις ο άγιος Βασίλειος σχημάτισε τρεις φορές το σημείο του σταυρού πάνω στην κλειστή πύλη του ναού, λέγοντας, «Ευλογητός ο Θεός των χριστιανών εις τους αιώνας των αιώνων», αμέσως έσπασαν οι μοχλοί κι ανοίχτηκαν τα θυρόφυλλα. Έτσι η εκκλησία παρέμεινε στους ορθοδόξους.
Η αγία Βασίλισσα (3 Σεπτεμβρίου), όταν ο ηγεμόνας της Νικομηδείας Αλέξανδρος την έριξε μέσα σ' ένα καμίνι, σφραγίστηκε με το σημείο του σταυρού, και δεν πειράχτηκε καθόλου από τη φωτιά.
Με το σημείο του σταυρού γιάτρευε όλους τους αρρώστους, που έτρεχαν κοντά του, για να βρουν την υγεία τους, ο άγιος Θαλλέλαιος (20 Μαΐου).
Με το σημείο του σταυρού ο όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (28 Μαΐου) και ο άγιος Ζαχαρίας ο σκυτοτόμος (17 Νοεμβρίου) άνοιγαν τις νύχτες τις κλειδωμένες πύλες των εκκλησιών της Κωνσταντινουπόλεως, όπου πήγαιναν και προσεύχονταν κρυφά από τους ανθρώπους, και με τον ίδιο τρόπο τις έκλειναν πάλι, φεύγοντας.
Αλλά δεν έχουν τέλος τα θαύματα του σταυρού!
Ένα διαρκές, επαναλαμβανόμενο θαύμα είναι αυτό του αγιασμού. Μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Κιβωτός της Αληθείας, έχει αυτό το θεϊκό δώρο και προνόμιο. Μόνο η Εκκλησία μας έχει αγιασμό. Με τη σταυροειδή ευλογία του ιερέως και την τριπλή σταυροειδή βύθιση του σταυρού στο νερό, αυτό αγιάζεται και γίνεται «ιαματικόν ψυχών και σωμάτων, και πάσης αντικειμένης δυνάμεως αποτρεπτικόν», ενώ, επιπλέον, παραμένει ακέραιο και αναλλοίωτο μέσα στον χρόνο!
Έχει δίκαιο λοιπόν ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης, όταν γράφει: «Ο σταυρός είναι εικόνα του εσταυρωμένου Χριστού, του Υιού του Θεού. Γι' αυτό και το σημείο του, και η σκιά του ακόμα μόνη, προκαλούν τρόμο στους δαίμονες, επειδή είναι το σημείο του Χριστού, επειδή είναι η σκέπη του Εσταυρωμένου. Γι' αυτό αρκεί να βυθίσει κανείς τον σταυρό στο νερό, για να το αγιάσει. Μετά απ' αυτό το νερό γίνεται ιαματικό, και διώχνει τα δαιμόνια.»
Η αξία του σημείου του Τιμίου Σταύρου και η ανάγκη συχνότατης χρήσης του από τους πιστούς
Με όλα όσα πολύ συνοπτικά εκθέσαμε ως εδώ αιτιολογείται και κατανοείται απόλυτα η μεγάλη τιμή, με την οποία περιβάλλει η Εκκλησία μας το σημείο του σταυρού, καθώς και η συχνότατη χρήση του, τόσο στη θεία λατρεία, όσο και στην καθημερινή ζωή των πιστών:
Σ' όλες τις κινήσεις του λειτουργού, κατά την τέλεση της θείας Λειτουργίας, από το «Ευλογημένη η Βασιλεία» μέχρι το «Δι' ευχών», κυριαρχεί το σημείο του σταυρού.
Σ' όλες τις λατρευτικές πράξεις και τελετές, όπου γίνεται λόγος για ευλογία, κατά την άγραφη παράδοση της Εκκλησίας πρέπει να σχηματίζεται από τον ιερέα «σταυρού τύπος».
Όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του, μέσα κι έξω από τον ορθόδοξο ναό, θα δει το σημείο του σταυρού αποτυπωμένο: στη ναοδομία, στην εικονογραφία, στην εκκλησιαστική διακοσμητική, στα λειτουργικά βιβλία, στα ιερά άμφια και σκεύη...
Αλλά και στην καθημερινή μας ζωή όλοι οι πιστοί διαφυλάσσουμε, ως πολύτιμη πνευματική και αγιαστική παρακαταθήκη, την ιερή συνήθεια της χρήσεως του σημείου του σταυρού.
Οι ευσεβείς χριστιανοί κάνουν πολύ συχνά τον σταυρό τους: Το πρωί, που σηκώνονται από τον ύπνο. στη διάρκεια όλων των προσευχών τους. όταν φεύγουν από το σπίτι τους. όταν περνούν μπροστά από ιερούς ναούς. όταν αρχίζουν κάποια εργασία. όταν τελειώνουν την εργασία. πριν πιουν νερό ή άλλο ποτό. πριν από το φαγητό. μετά το φαγητό. πριν κατακλιθούν για ύπνο. όταν ακούσουν, είτε ευχάριστη, είτε δυσάρεστη είδηση... Σε κάθε περίσταση, το σημείο του σταυρού!... Η ημέρα του πιστού αρχίζει -και πρέπει ν' αρχίζει- με τον σταυρό και τελειώνει με τον σταυρό! Αλλά και αντίστροφα, η νύχτα του αρχίζει και τελειώνει πάλι με τον σταυρό!
Πολλές φορές επίσης οι χριστιανοί καταφεύγουν στον ναό, αναζητώντας τον ιερέα, για να τους «σταυρώσει», δηλαδή να τους ευλογήσει σταυροειδώς (είτε με σταυρό, είτε με άλλο ιερό σκεύος ή άμφιο), προκειμένου να ενισχυθούν εναντίον των πειρασμών ή ν' ανακουφιστούν από κάποια ασθένεια.
Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη του σημείου του σταυρού, σημείου του παντοδυνάμου Υιού του Θεού. Τόσο μεγάλη η χάρη, που περικλείει μυστικά μέσα του! Όπως συνοπτικά και παραστατικά διατυπώνει ο άγιος Μακάριος Μόσχας († 1563), «πολλές φορές ένα και μόνο σημείο του σταυρού, που γίνεται με πίστη και έντονα βιώματα, είναι ισχυρότερο από πολλά λόγια προσευχής μπροστά στον θρόνο του Υψίστου. Σ' αυτό υπάρχει το φως, που καταυγάζει την ψυχή, η ιαματική δύναμη, που θεραπεύει τα ασθενήματα των ψυχών και των σωμάτων, η μυστική δύναμη, που αντιδρά σε κάθε βλάβη. Ταράζουν την ψυχή σου ακάθαρτοι λογισμοί και επιθυμίες; Περιτειχίσου με το σημείο του σταυρού, διπλασίασε και τριπλασίασε αυτό το τείχος, και οι ακάθαρτοι λογισμοί θα δαμαστούν. Κατατυραννιέται η καρδία σου από τη μελαγχολία και τη θλίψη; Σε κυριεύει ο φόβος ή σε περιστοιχίζουν οι πειρασμοί; Αισθάνεσαι τις πονηρίες των αοράτων εχθρών; Κατάφυγε σ' αυτή τη δύναμη του σταυρού, και η ειρήνη της ψυχής θα ξαναγυρίσει, οι πειρασμοί θα απομακρυνθούν, η παρηγορία της χάριτος του Θεού και η πνευματική ευφροσύνη θα πλημμυρίσουν την καρδία σου.»
Σ' όλες τις κινήσεις του λειτουργού, κατά την τέλεση της θείας Λειτουργίας, από το «Ευλογημένη η Βασιλεία» μέχρι το «Δι' ευχών», κυριαρχεί το σημείο του σταυρού.
Σ' όλες τις λατρευτικές πράξεις και τελετές, όπου γίνεται λόγος για ευλογία, κατά την άγραφη παράδοση της Εκκλησίας πρέπει να σχηματίζεται από τον ιερέα «σταυρού τύπος».
Όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του, μέσα κι έξω από τον ορθόδοξο ναό, θα δει το σημείο του σταυρού αποτυπωμένο: στη ναοδομία, στην εικονογραφία, στην εκκλησιαστική διακοσμητική, στα λειτουργικά βιβλία, στα ιερά άμφια και σκεύη...
Αλλά και στην καθημερινή μας ζωή όλοι οι πιστοί διαφυλάσσουμε, ως πολύτιμη πνευματική και αγιαστική παρακαταθήκη, την ιερή συνήθεια της χρήσεως του σημείου του σταυρού.
Οι ευσεβείς χριστιανοί κάνουν πολύ συχνά τον σταυρό τους: Το πρωί, που σηκώνονται από τον ύπνο. στη διάρκεια όλων των προσευχών τους. όταν φεύγουν από το σπίτι τους. όταν περνούν μπροστά από ιερούς ναούς. όταν αρχίζουν κάποια εργασία. όταν τελειώνουν την εργασία. πριν πιουν νερό ή άλλο ποτό. πριν από το φαγητό. μετά το φαγητό. πριν κατακλιθούν για ύπνο. όταν ακούσουν, είτε ευχάριστη, είτε δυσάρεστη είδηση... Σε κάθε περίσταση, το σημείο του σταυρού!... Η ημέρα του πιστού αρχίζει -και πρέπει ν' αρχίζει- με τον σταυρό και τελειώνει με τον σταυρό! Αλλά και αντίστροφα, η νύχτα του αρχίζει και τελειώνει πάλι με τον σταυρό!
Πολλές φορές επίσης οι χριστιανοί καταφεύγουν στον ναό, αναζητώντας τον ιερέα, για να τους «σταυρώσει», δηλαδή να τους ευλογήσει σταυροειδώς (είτε με σταυρό, είτε με άλλο ιερό σκεύος ή άμφιο), προκειμένου να ενισχυθούν εναντίον των πειρασμών ή ν' ανακουφιστούν από κάποια ασθένεια.
Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη του σημείου του σταυρού, σημείου του παντοδυνάμου Υιού του Θεού. Τόσο μεγάλη η χάρη, που περικλείει μυστικά μέσα του! Όπως συνοπτικά και παραστατικά διατυπώνει ο άγιος Μακάριος Μόσχας († 1563), «πολλές φορές ένα και μόνο σημείο του σταυρού, που γίνεται με πίστη και έντονα βιώματα, είναι ισχυρότερο από πολλά λόγια προσευχής μπροστά στον θρόνο του Υψίστου. Σ' αυτό υπάρχει το φως, που καταυγάζει την ψυχή, η ιαματική δύναμη, που θεραπεύει τα ασθενήματα των ψυχών και των σωμάτων, η μυστική δύναμη, που αντιδρά σε κάθε βλάβη. Ταράζουν την ψυχή σου ακάθαρτοι λογισμοί και επιθυμίες; Περιτειχίσου με το σημείο του σταυρού, διπλασίασε και τριπλασίασε αυτό το τείχος, και οι ακάθαρτοι λογισμοί θα δαμαστούν. Κατατυραννιέται η καρδία σου από τη μελαγχολία και τη θλίψη; Σε κυριεύει ο φόβος ή σε περιστοιχίζουν οι πειρασμοί; Αισθάνεσαι τις πονηρίες των αοράτων εχθρών; Κατάφυγε σ' αυτή τη δύναμη του σταυρού, και η ειρήνη της ψυχής θα ξαναγυρίσει, οι πειρασμοί θα απομακρυνθούν, η παρηγορία της χάριτος του Θεού και η πνευματική ευφροσύνη θα πλημμυρίσουν την καρδία σου.»
Γιατί δεν απολαμβάνουμε πάντοτε την ευλογία του σημείου του Τιμίου Σταύρου;
Μετά απ' αυτά όμως εύλογα μας γεννιέται το ερώτημα: Αν έχει τόση χάρη και τόση δύναμη το σημείο του σταυρού, γιατί δεν μπορούμε κι εμείς όλοι ν' απολαύσουμε πάντοτε τις ευλογίες και τις δωρεές του;
Δεν είναι δύσκολη η απάντηση: Επειδή δεν το χρησιμοποιούμε σωστά, όπως πρέπει, όπως θέλει ο Θεός και η Εκκλησία. Θ' αναφερθούμε ενδεικτικά μόνο σε τέσσερις αιτίες:
Δεν είναι δύσκολη η απάντηση: Επειδή δεν το χρησιμοποιούμε σωστά, όπως πρέπει, όπως θέλει ο Θεός και η Εκκλησία. Θ' αναφερθούμε ενδεικτικά μόνο σε τέσσερις αιτίες:
- α) Ίσως επειδή είμαστε ολιγόπιστοι και χλιαροί. Δεν κάνουμε το σημείο του σταυρού με ζωντανή πίστη στον εσταυρωμένο Κύριο και στη δύναμη της χάριτος του σταυρού Του.
- β) Ίσως επειδή δεν έχουμε ταπεινοφροσύνη. Έτσι, αν ο Κύριος ενεργοποιήσει τη δύναμη του σημείου του σταυρού Του, υπάρχει κίνδυνος να πέσουμε σε υπερηφάνεια, θεωρώντας τις συνέπειες αυτής της θείας δυνάμεως ως δικά μας κατορθώματα.
- γ) Ίσως για τη σκληροκαρδία, την αμαρτωλότητα και την αμετανοησία μας. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, πρέπει, «να έχωμεν το χέρι μας καθαρόν από αμαρτίες και αμόλυντο, και τότε, ωσάν κάνωμεν τον σταυρόν, κατακαίεται ο διάβολος και φεύγει. Είδε και είμεσθεν μεμολυσμένοι με αμαρτίες, δεν πιάνεται ο σταυρός, όπου κάνωμεν... [και τότε] οι δαίμονες δεν φοβούνται.»
- δ) Τέλος, ίσως επειδή δεν κάνουμε το σημείο του σταυρού σωστά, με τον τρόπο που μας έχει παραδώσει η αγία Εκκλησία μας, προσβάλλοντας έτσι την ιερότητά του και τον ίδιο τον Κύριο.
Αυτό το τελευταίο πρέπει να το προσέξουμε πολύ. Πάρα πολύ. Όλοι μας -κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί- είμαστε ένοχοι, άλλος λίγο, άλλος πολύ, για απρόσεκτη ή μηχανική ή και ασεβή εκτέλεση του σημείου του σταυρού πάνω στο σώμα μας.
Ορισμένοι κινούν βιαστικά το χέρι πάνω στο στήθος ή και στον αέρα, χωρίς ν' ακουμπούν καθόλου το σώμα τους, άλλοτε σχηματίζοντας τρίγωνο ή Χ, και άλλοτε παίζοντας, θαρρείς, κιθάρα. Πώς να χαρακτηρίσει κανείς μια τέτοια άσκοπη και ακατανόητη κίνηση, που φτάνει στα όρια της βλασφημίας; Βαρύς, μα αληθινός, είναι ο λόγος του ιερού Χρυσοστόμου, που γράφει κάπου ότι ο ίδιος ο διάβολος κινεί το χέρι των απρόσεκτων αυτών χριστιανών, για να χλευάσει το πανίερο σύμβολο του τιμίου σταυρού και για να κολάσει τους ιδίους!
Κάποιοι χριστιανοί πάλι πέφτουν σε άλλο σφάλμα. Είναι εκείνοι που έρχονται στην εκκλησία, στέκονται συνήθως σε εμφανή σημεία, και εκεί, μπροστά σε όλους, με κούφια επιδεικτικότητα, λυγίζουν τη μέση σε βαθιές μετάνοιες, απλώνουν ανεξέλεγκτα τα χέρια πέρα-δώθε και σταυροκοπιούνται με κινήσεις πληθωρικές, αδιάκριτες, κάποτε μάλιστα και γελοίες...
Υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία χριστιανών, που αποφεύγουν εντελώς να κάνουν το σημείο του σταυρού, και μάλιστα δημόσια. Είναι εκείνοι, που ντρέπονται να ομολογήσουν την πίστη τους στον Χριστό και στον σταυρό Του. Φοβούνται την ειρωνεία, την περιφρόνηση, τη χλεύη των ανθρώπων του κόσμου. Αγαπούν, όπως γράφει ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης, «την δόξαν των ανθρώπων μάλλον ήπερ την δόξαν του Θεού». Αν ανήκουμε σ' αυτούς, ας θυμηθούμε την παραγγελία του αγίου αποστόλου Παύλου, «μη συσχηματίζεσθε τω αιώνι τούτω», καθώς και τη σοβαρή προειδοποίηση του ιδίου του Κυρίου, «πας ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς. όστις δ' αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς.» Και, πέρα απ' αυτά, ας συνειδητοποιήσουμε ότι στερούμε τον εαυτό μας και από ένα πανίσχυρο όπλο κατά των πειρασμών, των παθών, των ασθενειών και των δαιμόνων. Ας προσέξουμε τί μας συμβουλεύει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Μη ντρεπόμαστε τον σταυρό του Χριστού. Κι αν άλλος ντρέπεται και τον κρύβει, εσύ κάνε φανερά τον σταυρό σου, για να δουν οι δαίμονες το σημείο αυτό του βασιλιά Χριστού, και να φύγουν μακριά, τρέμοντας. Κάνε μάλιστα το σημείο του σταυρού συχνά, είτε τρως, είτε πίνεις, είτε κάθεσαι, είτε ξαπλώνεις, είτε σηκώνεσαι, είτε μιλάς, είτε περπατάς, δηλαδή σε κάθε περίσταση. Γιατί όποιος σταυρώνεται εδώ στη γη, βρίσκεται νοερά πάνω στον ουρανό... Είναι μεγάλο το φυλακτήριο. Δωρεάν το παίρνουν οι φτωχοί και άκοπα οι άρρωστοι, επειδή η χάρη του προέρχεται από τον Θεό. Σημάδι είναι των πιστών και φόβος των δαιμόνων.»
Ορισμένοι κινούν βιαστικά το χέρι πάνω στο στήθος ή και στον αέρα, χωρίς ν' ακουμπούν καθόλου το σώμα τους, άλλοτε σχηματίζοντας τρίγωνο ή Χ, και άλλοτε παίζοντας, θαρρείς, κιθάρα. Πώς να χαρακτηρίσει κανείς μια τέτοια άσκοπη και ακατανόητη κίνηση, που φτάνει στα όρια της βλασφημίας; Βαρύς, μα αληθινός, είναι ο λόγος του ιερού Χρυσοστόμου, που γράφει κάπου ότι ο ίδιος ο διάβολος κινεί το χέρι των απρόσεκτων αυτών χριστιανών, για να χλευάσει το πανίερο σύμβολο του τιμίου σταυρού και για να κολάσει τους ιδίους!
Κάποιοι χριστιανοί πάλι πέφτουν σε άλλο σφάλμα. Είναι εκείνοι που έρχονται στην εκκλησία, στέκονται συνήθως σε εμφανή σημεία, και εκεί, μπροστά σε όλους, με κούφια επιδεικτικότητα, λυγίζουν τη μέση σε βαθιές μετάνοιες, απλώνουν ανεξέλεγκτα τα χέρια πέρα-δώθε και σταυροκοπιούνται με κινήσεις πληθωρικές, αδιάκριτες, κάποτε μάλιστα και γελοίες...
Υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία χριστιανών, που αποφεύγουν εντελώς να κάνουν το σημείο του σταυρού, και μάλιστα δημόσια. Είναι εκείνοι, που ντρέπονται να ομολογήσουν την πίστη τους στον Χριστό και στον σταυρό Του. Φοβούνται την ειρωνεία, την περιφρόνηση, τη χλεύη των ανθρώπων του κόσμου. Αγαπούν, όπως γράφει ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης, «την δόξαν των ανθρώπων μάλλον ήπερ την δόξαν του Θεού». Αν ανήκουμε σ' αυτούς, ας θυμηθούμε την παραγγελία του αγίου αποστόλου Παύλου, «μη συσχηματίζεσθε τω αιώνι τούτω», καθώς και τη σοβαρή προειδοποίηση του ιδίου του Κυρίου, «πας ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς. όστις δ' αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς.» Και, πέρα απ' αυτά, ας συνειδητοποιήσουμε ότι στερούμε τον εαυτό μας και από ένα πανίσχυρο όπλο κατά των πειρασμών, των παθών, των ασθενειών και των δαιμόνων. Ας προσέξουμε τί μας συμβουλεύει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Μη ντρεπόμαστε τον σταυρό του Χριστού. Κι αν άλλος ντρέπεται και τον κρύβει, εσύ κάνε φανερά τον σταυρό σου, για να δουν οι δαίμονες το σημείο αυτό του βασιλιά Χριστού, και να φύγουν μακριά, τρέμοντας. Κάνε μάλιστα το σημείο του σταυρού συχνά, είτε τρως, είτε πίνεις, είτε κάθεσαι, είτε ξαπλώνεις, είτε σηκώνεσαι, είτε μιλάς, είτε περπατάς, δηλαδή σε κάθε περίσταση. Γιατί όποιος σταυρώνεται εδώ στη γη, βρίσκεται νοερά πάνω στον ουρανό... Είναι μεγάλο το φυλακτήριο. Δωρεάν το παίρνουν οι φτωχοί και άκοπα οι άρρωστοι, επειδή η χάρη του προέρχεται από τον Θεό. Σημάδι είναι των πιστών και φόβος των δαιμόνων.»
Πώς κάνουμε σωστά το σημείο του Σταυρού;
Πώς όμως θα γίνει και για μας φυλακτήριο το σημείο του σταυρού; Πώς θα γίνει στα χέρια μας φόβητρο των δαιμόνων; Αν το κάνουμε σωστά! Αν το κάνουμε, όπως μας παραδίδει και μας διδάσκει η αγία Εκκλησία μας, δηλαδή με πίστη, ευλάβεια, συναίσθηση, ιεροπρέπεια, ταπείνωση και διάκριση.
Πώς δηλαδή;
Αρχικά ενώνουμε τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού, ομολογώντας έτσι την πίστη μας σ' ένα Θεό, που είναι ταυτόχρονα και τρεις υποστάσεις, τρία πρόσωπα -ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα-, ομοούσια, ενωμένα μεταξύ τους «αχωρίστως» και «αδιαιρέτως». Τα άλλα δύο δάκτυλα, που ακουμπούν στην παλάμη, συμβολίζουν τις δύο φύσεις, δύο θελήσεις και δύο ενέργειες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, δηλαδή τη θεία και την ανθρώπινη. Μ' αυτό τον τρόπο κάνουμε μια συμβολική ομολογία της ορθοδόξου πίστεώς μας, που βάσεις και θεμέλιά της αποτελούν το τριαδολογικό και το χριστολογικό δόγμα.
Μετά φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, τη σωματική περιοχή της διανοητικής λειτουργίας, φανερώνοντας έτσι ότι αγαπούμε τον Θεό μ' όλη τη διάνοιά μας, και ότι αφιερώνουμε σ' Αυτόν όλες τις σκέψεις μας.
Το χέρι έρχεται κατόπιν στην κοιλιά. Έτσι δηλώνουμε συμβολικά ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλες τις επιθυμίες μας και όλα τα συναισθήματά μας.
Τέλος, φέρνουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιό και μετά στον αριστερό, ομολογώντας έτσι ότι και κάθε σωματική μας δραστηριότητα ανήκει σ' Εκείνον.
Μια άλλη συμπληρωματική ερμηνεία, θεολογικώτατη μέσα στην απλότητά της, μας δίνει στην πέμπτη διδαχή του ο άγιος Κοσμάς ό Αιτωλός:
«Ακούσατε, χριστιανοί μου, πώς πρέπει να γίνεται ο σταυρός και τί σημαίνει. Μας λέγει το άγιον Ευαγγέλιον πως η αγία Τριάς, ο Θεός, δοξάζεται εις τον ουρανόν περισσότερον από τους αγγέλους. Τί πρέπει να κάμης και εσύ; Σμίγεις τα τρία σου δάκτυλα με το δεξιόν το χέρι σου και, μην ημπορώντας να ανεβής εις τον ουρανόν να προσκύνησης, βάνεις το χέρι σου εις το κεφάλι σου, διότι το κεφάλι σου είναι στρογγυλό και φανερώνει τον ουρανόν, και λέγεις με το στόμα: Καθώς εσείς οι άγγελοι δοξάζετε την αγίαν Τριάδα εις τον ουρανόν, έτσι και εγώ, ως δούλος ανάξιος, δοξάζω και προσκυνώ την αγίαν Τριάδα. Και καθώς αυτά τα δάκτυλα είναι τρία -είναι ξεχωριστά, είναι και μαζί- έτσι είναι και η αγία Τριάς, ο Θεός, τρία πρόσωπα και ένας μόνος Θεός. Κατεβάζεις το χέρι σου από το κεφάλι σου και το βάνεις εις την κοιλίαν σου και λέγεις: Σε προσκυνώ και σε λατρεύω, Κύριέ μου, ότι κατεδέχθης και εσαρκώθης εις την κοιλίαν της Θεοτόκου διά τας αμαρτίας μας. Το βάζεις πάλιν εις τον δεξιόν σου ώμον και λέγεις: Σε παρακαλώ, Θεέ μου, να με συγχωρήσης και να με βάλης εις τα δεξιά με τους δικαίους. Βάνοντάς το πάλι εις τον αριστερόν ώμον, λέγεις: Σε παρακαλώ, Κύριε μου, μη με βάλης εις τα αριστερά με τους αμαρτωλούς. Έπειτα, κύπτοντας κάτω εις την γην: Σε δοξάζω, Θεέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω ότι, καθώς εβάλθηκες εις τον τάφον, έτσι θα βαλθώ και εγώ. Και όταν σηκώνεσαι ορθός, φανερώνεις την Ανάστασιν, και λέγεις: Σε δοξάζω, Κύριε μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, πως αναστήθηκες από τους νεκρούς, διά να μας χαρίσης την ζωήν την αιώνιον. Αυτό σημαίνει ο πανάγιος σταυρός.»
Μετά φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, τη σωματική περιοχή της διανοητικής λειτουργίας, φανερώνοντας έτσι ότι αγαπούμε τον Θεό μ' όλη τη διάνοιά μας, και ότι αφιερώνουμε σ' Αυτόν όλες τις σκέψεις μας.
Το χέρι έρχεται κατόπιν στην κοιλιά. Έτσι δηλώνουμε συμβολικά ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλες τις επιθυμίες μας και όλα τα συναισθήματά μας.
Τέλος, φέρνουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιό και μετά στον αριστερό, ομολογώντας έτσι ότι και κάθε σωματική μας δραστηριότητα ανήκει σ' Εκείνον.
Μια άλλη συμπληρωματική ερμηνεία, θεολογικώτατη μέσα στην απλότητά της, μας δίνει στην πέμπτη διδαχή του ο άγιος Κοσμάς ό Αιτωλός:
«Ακούσατε, χριστιανοί μου, πώς πρέπει να γίνεται ο σταυρός και τί σημαίνει. Μας λέγει το άγιον Ευαγγέλιον πως η αγία Τριάς, ο Θεός, δοξάζεται εις τον ουρανόν περισσότερον από τους αγγέλους. Τί πρέπει να κάμης και εσύ; Σμίγεις τα τρία σου δάκτυλα με το δεξιόν το χέρι σου και, μην ημπορώντας να ανεβής εις τον ουρανόν να προσκύνησης, βάνεις το χέρι σου εις το κεφάλι σου, διότι το κεφάλι σου είναι στρογγυλό και φανερώνει τον ουρανόν, και λέγεις με το στόμα: Καθώς εσείς οι άγγελοι δοξάζετε την αγίαν Τριάδα εις τον ουρανόν, έτσι και εγώ, ως δούλος ανάξιος, δοξάζω και προσκυνώ την αγίαν Τριάδα. Και καθώς αυτά τα δάκτυλα είναι τρία -είναι ξεχωριστά, είναι και μαζί- έτσι είναι και η αγία Τριάς, ο Θεός, τρία πρόσωπα και ένας μόνος Θεός. Κατεβάζεις το χέρι σου από το κεφάλι σου και το βάνεις εις την κοιλίαν σου και λέγεις: Σε προσκυνώ και σε λατρεύω, Κύριέ μου, ότι κατεδέχθης και εσαρκώθης εις την κοιλίαν της Θεοτόκου διά τας αμαρτίας μας. Το βάζεις πάλιν εις τον δεξιόν σου ώμον και λέγεις: Σε παρακαλώ, Θεέ μου, να με συγχωρήσης και να με βάλης εις τα δεξιά με τους δικαίους. Βάνοντάς το πάλι εις τον αριστερόν ώμον, λέγεις: Σε παρακαλώ, Κύριε μου, μη με βάλης εις τα αριστερά με τους αμαρτωλούς. Έπειτα, κύπτοντας κάτω εις την γην: Σε δοξάζω, Θεέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω ότι, καθώς εβάλθηκες εις τον τάφον, έτσι θα βαλθώ και εγώ. Και όταν σηκώνεσαι ορθός, φανερώνεις την Ανάστασιν, και λέγεις: Σε δοξάζω, Κύριε μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, πως αναστήθηκες από τους νεκρούς, διά να μας χαρίσης την ζωήν την αιώνιον. Αυτό σημαίνει ο πανάγιος σταυρός.»
Συμπέρασμα
Όπως διαπιστώνουμε από τα παραπάνω, το σημείο του σταυρού κλείνει μέσα του όλα τα σωτηριώδη γεγονότα, που οικονόμησε η άπειρη αγάπη του Θεού για τον «πεπτωκότα» άνθρωπο. Γι' αυτό ακριβώς είναι σημείο σωτήριο, σημείο ζωοποιό, σημείο αγιαστικό, «νικοποιόν όπλον» (άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων), «των κακών αλεξιτήριον» (άγιος Γρηγόριος Νύσσης), «κεφάλαιον των αγαθών απάντων» (άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος) για τους χριστιανούς. Ας το χρησιμοποιούμε λοιπόν, όσο μπορούμε πιο συχνά, αγιάζοντας μ' αυτό κάθε πτυχή της καθημερινής και της πνευματικής μας ζωής.
«Σταυρός, ο φύλαξ πάσης της οικουμένης.
Σταυρός, η ωραιότης της Εκκλησίας.
Σταυρός, βασιλέων το κραταίωμα.
Σταυρός, πιστών το στήριγμα.
Σταυρός, αγγέλων η δόξα
και των δαιμόνων
το τραύμα»
(Εξαποστειλάριο)
* Το κείμενο παρεχωρήθη ευγενώς υπό της Ι. Μ. Παρακλήτου (Ωρωπός-Αττικής), την οποία και ευχαριστούμε.
| |||||||
Το σημείο του Σταυρού
Η αρχή της τιμής προς το σημείο του σταυρού χάνεται στα βάθη της χριστιανικής αρχαιότητος, μια και μας παραδίδεται από τους αποστολικούς χρόνους. (13/9/09)
| |||||||
Προεπισκόπηση από Yahoo
| |||||||
=================================================================
Οι προτυπώσεις του Σταυρού στην Παλαιά Διαθήκη.
Πολλά γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης ερμηνεύονται μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας ,σαν προφητικές προεικονίσεις κάποιων γεγονότων της Καινής Διαθήκης , και ονομάζονται τύποι ή προτυπώσεις εκείνων .
Οι πατέρες της Εκκλησίας, βλέπουν προτυπώσεις του Σταυρού του Χριστού μέσα σε πάρα πολλά γεγονότα της Π. Διαθήκης. Μάλιστα οι υμνογράφοι και ιδιαίτερα ο Κοσμάς ο μελωδός, που έχει γράψει τον κανόνα της εορτής της ύψωσης του τιμίου Σταυρού, συσχετίζουν αυτά τα γεγονότα με το Σταυρό .
Προτυπώσεις λοιπόν του Σταυρού φαίνονται στα παρακάτω γεγονότα της Βίβλου.
Στη διάβαση της Ερυθράς θάλασσας από τους Εβραίους . Ο Μωυσής χτύπησε με το ραβδί του οριζόντια («επ’ ευθείας ») τη θάλασσα και αυτή άνοιξε στα δύο ώστε να τη διαβεί ο λαός του. Στη συνέχεια αφού πέρασε κι ο τελευταίος Εβραίος ,ξαναχτύπησε με το ραβδί του τη θάλασσα κάθετα («επ’ εύρους») ,σχηματίζοντας έτσι το σημείο του Σταυρού , και τους μεν διωκόμενους έσωσε, τους δε διώκτες τύραννους καταπόντισε .
Στην προσευχή του Μωυσή στην έρημο ,όταν ο λαός του κινδύνευε από την επίθεση των Αμαληκιτών . Τότε ο Μωυσής στάθηκε προσευχόμενος κάπου που να τον βλέπουν όλοι με απλωμένα τα χέρια, σχηματίζοντας έτσι Σταυρό. Όσο είχε απλωμένα τα χέρια νικούσαν , όταν κουράστηκε και τα κατέβασε , χάνανε. Ώσπου ζήτησε να του κρατούν τεντωμένα τα χέρια ο Ωρ και ο Ααρών μέχρι να αποκρούσουν οριστικά τον εχθρό .
Στο χάλκινο φίδι που ύψωσε πάνω στο ραβδί του ο Μωυσής. Όταν φίδια φαρμακερά δάγκωναν στην έρημο το λαό του, ύψωσε πάνω στο ραβδί του ένα χάλκινο φίδι που το βλέπανε οι Εβραίοι και δεν πάθαιναν τίποτα από τα δηλητηριώδη δαγκώματα. Το φίδι με το ραβδί σχημάτιζαν σταυρό .Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ερμηνεία που δίνει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για το χάλκινο φίδι. Λέει λοιπόν , ότι το χάλκινο φίδι δεν ήταν τύπος αλλά αντίτυπος του Σταυρωθέντος Χριστού .Δηλαδή δεν εικόνιζε το Χριστό αλλά το διάβολο .Και απαντώντας σε όσους θα αναρωτιούνται για το πώς ο διάβολος είναι δυνατόν να σώζει, λέει, πως σώζει όσους πιστεύουν πως «ο υπό του όφεως τυπούμενος» διάβολος νεκρώθηκε από το Χριστό .
Στο ραβδί του Ααρών που βλάστησε ,προκρίνοντας έτσι για τη θέση του ιερέα αυτόν και τη φυλή του Λευί που αντιπροσώπευε .Από το ξερό ραβδί του Ααρών βγήκαν φύλλα και καρύδια. Όπως η ξερή και στείρα «εκκλησία των εθνών » εξάνθησε το ξύλο του Σταυρού κι εβλάστησε «καρπόν ζωής», δηλαδή τον «εν αυτώ κρεμασθέντα Σωτήρα Χριστόν ».
Στο ραβδί του Μωυσή, όταν μ’ αυτό χτύπησε το βράχο στην έρημο κι ανέβλυσε νερό χάριν των σκληρόκαρδων Εβραίων. Ο Απόστολος Παύλος στην πέτρα εκείνη βλέπει το Χριστό «έπινον γαρ εκ πνευματικής ακολουθούσης πέτρας. η δε πέτρα ην ο Χριστός ». Λέει η Παλαιά διαθήκη, ότι ο Μωυσής χτύπησε την πέτρα μια και δυο, και οι πατέρες βλέπουν σ’ αυτή την έκφραση την οριζόντια και την κάθετη διάσταση, τη διαγραφή δηλαδή του σχήματος του Σταυρού .
Στο Ξύλο που, με υπόδειξη του Θεού, έβαλε ο Μωυσής μέσα στο νερό της πηγής Μερράς κι από πικρό που ήταν το μετέβαλε σε γλυκό. Ο Κοσμάς ο Μελωδός σε κάποιο τροπάριό του λέει πως το θαύμα αυτό προεικόνιζε τη μεταβολή των Εθνών από την ασέβεια στην ευσέβεια, δια του Σταυρού. Την ίδια γνώμη έχει κι ο Κύριλλος Ιεροσολύμων κι ο Θεοδώρητος .
Στο περιστατικό με τον προφήτη Ελισσαίο, που είχε πάει μαζί με άλλους στο Ιορδάνη ποταμό να κόψουν ξύλα για να φτιάξουν καλύβες. Εκεί λοιπόν που κάποιος προφήτης έκοβε ξύλα, του’ φυγε το στειλιάρι απ’ την αξίνα και τούπεσε η αξίνα στο ποτάμι. Τότε ο προφήτης Ελισσαίος έριξε στο ποτάμι ένα ξύλο ελαφρύ που πήγε στον πάτο ,και η βαριά αξίνα ανέβηκε πάνω και την πιάσανε. Κατά τον Κοσμά το Μελωδό, η αξίνα με το ελαφρύ ξύλο του προφήτη, σχημάτισαν Σταυρό, τον οποίο και προτυπώνουν με την έννοια ότι ο Σταυρός του Χριστού , έκοψε την πλάνη με το βάπτισμα, (νερό του Ιορδάνη ), όπως η αξίνα έκοψε τα ξύλα.
Στην παράταξη του Ισραηλιτικού λαού γύρω από τη σκηνή του μαρτυρίου. Ο Μωυσής κατ’ εντολή του Θεού παρέταξε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ σε τρόπο που τρεις να είναι στο βόρειο μέρος της σκηνής, τρεις στο νότιο, τρεις στο ανατολικό και τρεις στο δυτικό. Μ’ αυτό τον τρόπο σχημάτισαν Σταυρό .
Στην προσευχή του Ιωνά μέσα στην κοιλιά του κήτους . Ο Κοσμάς ο μελωδός λέει πως ο Ιωνάς στην κοιλιά του κήτους άπλωσε σταυροειδώς τις παλάμες του και προτύπωσε το πάθος του Χριστού, ενώ όταν μετά τρεις μέρες βγήκε σώος, «την υπερκόσμιον Ανάστασιν υπεζωγράφισεν ». Η Παλαιά διαθήκη δεν αναφέρει τίποτα περί σταυροειδούς« διεκπετάσεως» των χειρών του Ιωνά. Ο μελωδός το συμπεραίνει αυθαίρετα ,μια που και ο Μωυσής και ο Δαυίδ και ο Σολομών έτσι προσευχήθηκαν στις δύσκολες στιγμές.
Στην ευλογία του πατριάρχη Ιακώβ ,στα παιδιά του γιου του Ιωσήφ, Εφραίμ και Μανασσή. Λέει η Παλαιά Διαθήκη πως γέροντας πια ο Ιακώβ (140 χρονών ) κυρτός και χωρίς καλή όραση πήγε να ευλογήσει τα εγγόνια του που τούφερε δίπλα του ο γιος του Ιωσήφ , στην Αίγυπτο. Ο πατέρας τους, τους έβαλε ,στα δεξιά τον Εφραίμ και στα αριστερά τον Μανασσή. Ο Ιακώβ δεν τους ευλόγησε απλώνοντας το δεξί χέρι του αντίστοιχα στον Εφραίμ και το αριστερό στον Μανασσή, αλλά αντίστροφα, σταυρωτά, προτυπώνοντας έτσι την ευλογία του Σταυρού στην Εκκλησία. Μάλιστα στη συνέχεια ο Ιωσήφ που θεώρησε πως λόγω γήρατος ο πατέρας του έκανε λάθος, του έπιασε τα χέρια και πήγε να βάλει το δεξί στον Εφραίμ και το αριστερό στον Μανασσή, οπότε και συνάντησε την αντίσταση του γέροντα που προφήτεψε πως ο νεότερος θα ηγηθεί κι ο μεγαλύτερος αδελφός θα ακολουθήσει, θα είναι «λαός » .
Στην προσκύνηση από τον Ιακώβ, της ράβδου του γιου του Ιωσήφ .Λέει η Βίβλος πως πριν πεθάνει ο γέρος πια Ιακώβ έβαλε τον γιο του Ιωσήφ να του ορκισθεί πως δε θα αφήσει στην Αίγυπτο τη σορό του, αλλά θα τη μεταφέρει στη Χεβρών που ήταν θαμμένοι, ο Αβραάμ και η Σάρα, και ο πατέρας του Ισαάκ. Πράγματι ο Ιωσήφ ορκίστηκε και τόσο ευχαριστήθηκε ο Ιακώβ, που έσκυψε και φίλησε την άκρη από το ραβδί του γιου του. Στην προσκύνηση αυτή οι πατέρες βλέπουν την προτύπωση της προσκύνησης του Σταυρού του Χριστού .
Στον Ισαάκ που βάδιζε ανύποπτος προς τη θυσία φορτωμένος με τα ξύλα για το θυσιαστήριο, ακολουθώντας γρήγορα τον πατέρα του.
Στο ραβδί του Μωυσή που μεταβλήθηκε σε μεγάλο φίδι και μεταμόρφωσε τα ραβδιά των Αιγυπτίων καταπίνοντάς τα, και αργότερα μετέβαλε το νερό του Νείλου σε αίμα, για να μη μπορούν να πίνουν οι Αιγύπτιοι, κι άλλοτε μεν έβγαζε από τα νερά βατράχια, άλλοτε έριχνε ακρίδες, σκνίπες ,κι άλλοτε πάλι σκότος βαθύ .
Τέλος στο «στύλο του πυρός » και στο «στύλο της νεφέλης » με τα οποία ο Θεός οδηγούσε το λαό του στην έρημο .
=================================================================
Ο Σταυρός στην Παλαιά Διαθήκη
H ιουδαιοπροτεστάντικη (Εβραιοαμερικάνικη) αίρεση της Σκοπιάς (Ιεχωβίτες), υποστηρίζει ότι ο Σταυρός είναι δήθεν ένα ειδωλολατρικό σύμβολο, και πως η Αγία Γραφή δεν αναφέρει τη χρήση του.
Αν και δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει κάτι καταγεγραμμένο στην Αγία Γραφή για να είναι μέρος τής πίστης μας (επειδή εκ παραλλήλου υπάρχει και η αποστολική ιερά παράδοσις που καταγράφηκε εκ των υστέρων), εμείς θα δείξουμε σε αυτή τη μελέτη, ότι και η Αγία Γραφή είναι γεμάτη από περιπτώσεις που ο Σταυρός χρησιμοποιήθηκε ακόμα και από την αρχαιότητα τής Παλαιάς Διαθήκης, ως προφητικό σύμβολο νίκης και προστασίας, και η δύναμή του έγινε έκδηλη σε πλήθος θαύματα.
Όταν ο Ιακώβ ευλόγησε τα παιδιά τού Ιωσήφ, τον Εφραϊμ και τον Μανασσή, τα ευλόγησε έχοντας τα χέρια του σταυροειδώς στα κεφάλια τους. Έτσι, εξεικόνισε την ευλογία που θα λάβαιναν δια τού Σταυρού τού Κυρίου οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί, που προτυπώθηκαν από το Μανασσή και τον Ευφραϊμ αντίστοιχα, καθώς οι Ιουδαίοι ευλογήθηκαν, αλλά οι εθνικοί ευλογήθηκαν περισσότερο, πράγμα που συμβολίζεται από το δεξί χέρι τού Ιακώβ. Ας το διαβάσουμε:
Γένεσις 48/μη΄ 13 - 15: "Λαβών δε Ιωσήφ τους δύο υιούς αυτού, τον τε Εφραϊμ εν τη δεξιά, εξ αριστερών δε Ισραήλ, τον δε Μανασσή εξ αριστερών, εκ δεξιών δε Ισραήλ, ήγγισεν αυτούς αυτώ. Εκτείνας δε Ισραήλ την χείρα την δεξιάν επέβαλεν επί την κεφαλήν Εφραϊμ, (ούτος δε ήν ο νεώτερος), και την αριστεράν επί την κεφαλήν Μανασσή, εναλλάξ τας χείρας, και ευλόγησεν αυτούς"
Σίγουρα δεν είναι τυχαίο το ότι η Αγία Γραφή αναφέρει με τόσες λεπτομέρειες το περιστατικό αυτό τής διασταυρώσεως τών χεριών τού Ιακώβ για ευλογία! Η Αγία Γραφή δεν αναφέρει τίποτα τυχαία!
Ενώ το προηγούμενο παράδειγμα έδειξε την ευλογία δια τού Σταυρού, αυτό δείχνει τη σωτηρία και τη δύναμη τού Σταυρού.
Όταν οι Αιγύπτιοι ακολούθησαν τους Εβραίους μετά την έξοδό τους από την Αίγυπτο, ο Θεός διέταξε το Μωυσή να χτυπήσει με το ραβδί του την Ερυθρά Θάλασσα. Δεν του είπε όμως απλά να τη χτυπήσει, αλλά του είπε και με ποια κίνηση έπρεπε να γίνει αυτό.
Ας διαβάσουμε τα εδάφια Έξοδος 14/ιδ΄ 16,21: "...έπαρον τη ράβδω σου και έκτεινον την χείρά σου επί την θάλασσαν και ΡΗΞΟΝ αυτήν, και εισελθέτωσαν οι υιοί Ισραήλ εις μέσον τής θαλάσσης κατά το ξηρόν... Εξέτεινε δε Μωυσής την χείρα επί την θάλασσαν, και υπήγαγε Κύριος την θάλασσαν εν ανέμω νότω βιαίω όλην την νύκτα και εποίησε την θάλασσαν ξηράν, και εσχίσθει το ύδωρ".
Ο Θεός λοιπόν, τού ζήτησε να "ρήξει", δηλαδή να "χωρίσει" την θάλασσαν. Αυτό γίνεται μόνο με έναν τρόπο, κινώντας το ραβδί κάθετα προς τη θάλασσα.
Όταν λοιπόν ο λαός πέρασε, και οι Αιγύπτιοι ακολούθησαν τους Ισραηλίτες μέσα στην αποξηραμένη θάλασσα, ο Θεός διέταξε την επόμενη κίνηση τού Μωυσή, που περιγράφεται στο Έξοδος 14/ιδ΄ 26 - 28: "Είπε δε Κύριος προς Μωυσήν: Έκτεινον την χείρά σου επί την θάλασσαν, και ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΗΤΩ το ύδωρ , και επικαλυψάτω τους Αυγυπτίους επί τε τα άρματα και τους αναβάτας. Εξέτεινε δε Μωυσής την χείρα επί την θάλασσαν, και αποκατέστη το ύδωρ προς ημέραν επί χώρας. Οι δε Αιγύπτιοι έφυγον από το ύδωρ, και εξετίναξε Κύριος τους Αυγυπτίους μέσον τής θαλάσσης... και ου κατελήφθει εξ' αυτών ουδέ εις".
Ενώ λοιπόν ο Μωυσής στην προηγούμενη κίνησή του "έσχισε" το νερό, εδώ κάνει το αντίθετο. Το "αποκαθιστά". Και ενώ η προηγούμενη κίνηση ήταν κάθετη προς τη θάλασσα, εδώ πλέον είναι παράλληλη, καθώς η κίνηση αποκατάστασης, έχει φορά, από τη μία μεριά τού νερού που είχε ανοιχθεί, ως την άλλη.
Οι δύο αυτές κινήσεις του λοιπόν, είναι κάθετες μεταξύ τους, και σχηματίζουν σταυρό! Για μία φορά ακόμα, ο Σταυρός προτυπώνεται, ως σύμβολο απελευθέρωσης, και νίκηςκατά τών δυνάμεων τού εχθρού.
Μόλις οι Ισραηλίτες πέρασαν την Ερυθρά Θάλασσα, τους περίμενε μία άλλη δοκιμασία: Τα στρατεύματα τού Αμαλήκ. Ακολουθεί η αφήγηση:
Έξοδος 17/ιζ΄ 10 - 13: "Και εξελθών (ο Ιησούς τού Ναυή) παρετάξατο τω Αμαλήκ. Και Μωυσής και Ααρών και Ώρ ανέβησαν επί την κορυφήν τού βουνού. Και εγένετο ότανεπήρεΜωυσής τας χείρας, κατίσχυεν Ισραήλ, όταν δε καθήκε τας χείρας, κατίσχυεν Αμαλήκ. Αι δε χείρες Μωυσή βαρείαι, και λαβόντες λίθον υπέθηκαν υπ' αυτόν, και εκάθητο υπ' αυτού και Ααρών και Ώρ εστήριζον τας χείρας αυτού, εντεύθεν εις, και εντεύθεν εις. Και εγένοντο αι χείρες Μωυσή εστηριγμέναι έως δυσμών ηλίου. Και ετρέψατο Ιησούς τον Αμαλήκ και πάντα τον λαόν αυτού εν φόνω μαχαίρας".
Ας δούμε λοιπόν τι συμβόλισαν όλα αυτά, ώστε ο Θεός να τα κάνει να συμβούν:
Όπως οι Ισραηλίτες εξήλθαν από το νερό τής Ερυθράς Θαλάσσης, και χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν τα στρατεύματα τού Αμαλήκ, έτσι και οι Χριστιανοί, μόλις βγαίνουν από το νερό τού βαπτίσματος, έρχονται αντιμέτωποι με τα στρατεύματα τών δαιμόνων. Και όπως ο Ιησούς τού Ναυή και οι Ισραηλίτες νίκησαν με το σημείο τού Σταυρού που σχημάτιζε ο Μωυσής με τα χέρια του, έτσι και οι Χριστιανοί νικούν με το Σταυρό τού Κυρίου Ιησού Χριστού, αρκεί να μείνουν πιστοί στο Σταυρό ως το τέλος, ως τη δύση τής ζωής τους, όπως ο Μωυσής σχημάτιζε Σταυρό ως τη δύση τού ηλίου.
Είναι επίσης σημαντικό, το ότι από τη μία μεριά ο Ααρών και από την άλλη μεριά ο Ωρ, στήριζαν τα χέρια τού Μωυσή, θυμίζοντας με τα αρχικά τού ονόματός τους, (Α και Ω), πως αυτός που θα ήταν πάνω στο Σταυρό, ήταν "το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος", ο Ιησούς Χριστός. (Αποκάλυψις 22/κβ΄ 12,13).
Καθώς ο Ισραήλ πορευόταν στην έρημο, ο Θεός διέταξε λεπτομερώς το πώς θα βάδιζαν οι 13 φυλές. (Ο Ιωσήφ είχε δύο φυλές: τού Μανασσή, και τού Ευφραϊμ). Τους είπε λοιπόν, πως η Σκηνή τού Μαρτυρίου θα ήταν στη μέση, περιβαλόμενη από τις τέσσερεις πλευρές από τη φυλή τού Λευί. Και τέλος, οι υπόλοιπες 12 φυλές, θα βάδιζαν ανά τρεις, σε κάθε πλευρά, σχηματίζοντας ΣΤΑΥΡΟ. Έτσι, τονιζόταν η προστασία τού Σταυρού, και η υπ' αυτόν πορεία τής Εκκλησίας.
Αριθμοί 2/β΄ 1 - 34: "3. Και οι παρεμβάλλοντες πρώτοι κατά Ανατολάς... 10. Τάγμα παρεμβολής Ρουβήν προς Λίβα (Νότον)... 18. Τάγμα παρεμβολής Εφραϊμ παρά θάλασσαν (Δυσμάς)... 25. Τάγμα παρεμβολής Δαν προς Βορράν..."
Στους Ψαλμούς, υπάρχει ένα εδάφιο, που διαγράφει τη λειτουργία τού Σταυρού:
Ψαλμός 102/ρβ΄ 11-12: Ο΄, ή 103/ργ΄ Μασοριτικό: "Κατά το ύψος τού ουρανού από τής γης εκραταίωσε Κύριος το έλεος αυτού επί τους φοβουμένους Αυτόν. Καθ' όσον απέχουσιν ανατολαί από δυσμών εμάκρυνεν αφ' ημών τας ανομίας ημών".
Η κατακόρυφη γραμμή μεταξύ ουρανού και γης, και η οριζόντια από την Ανατολή ως τη Δύση, σχηματίζει ένα νοητό Σταυρό, δια τού οποίου ο Κύριος με τη θυσία του, έφερε έλεος και συγχώρηση τών αμαρτιών τών πιστών.
Ομοίως, έχουμε στον Ιώβ μία παρόμοια νοητή εικόνα. Εκεί ο Ιώβ λέει για το Θεό: "Διότι δεν είναι άνθρωπος ως εγώ δια να αποκριθώ προς αυτόν, και να έλθωμεν εις κρίσιν ομού. Δεν υπάρχει μεσίτης μεταξύ ημών, δια να βάλει την χείρα αυτού επ' αμφοτέρους ημάς" (Ιωβ 9/θ΄ 32,33).
Τα λόγια αυτά, είναι προφητικά, για τη σταυρική θυσία τού Ιησού Χριστού. Εδώ ο Ιώβ, παρατηρεί με παράπονο, πως δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με το Θεό, επειδή "δεν υπάρχει μεσίτης ικανός να τους συμφιλιώσει. Δεν υπάρχει κάποιος που να μπορεί να βάλει το χέρι στον καθένα τους", (ένα στον ώμο τού Ιώβ και ένα στου Θεού), και να τους ενώσει.
Τα λόγια αυτά είναι προφητικά, επειδή ο μεσίτης, αν και δεν υπήρχε τότε, γεννήθηκε πολλούς αιώνες μετά και ήταν ο Ιησούς Χριστός. Αυτός ήταν και Θεός και άνθρωπος, και έτσι μπόρεσε να ενώσει το Θεό με τον άνθρωπο στο πρόσωπό του, και να τους συμφιλιώσει. Μπορούσε να απλώσει τα δύο χέρια του στο σταυρό συμβολικά, σαν να τα ακουμπούσε ένα στον ώμο τού Θεού και ένα στου ανθρώπου, και να τους κάνει φίλους.
Στο Ιεζεκιήλ 9/θ΄ 1-5, αναφέρεται μία προφητική όραση που είδε ο Ιεζεκιήλ περί τών Ισραηλιτών που θα πιστέψουν στον Ιησού Χριστό λίγο πριν από το τέλος. Ας δούμε μερικά αποσπάσματα από αυτή την όραση:
Ιεζεκιήλ 9/θ΄ 1-5: " 2. Και ιδού, έξ άνδρες ήρχοντο από τής οδού τής υψηλοτέρας πύλης τής βλεπούσης προς Βορράν, έκαστος έχων εν τη χειρί αυτού όπλον κατασυντριμμού. Και εν τω μέσω αυτών, είς άνθρωπος ενδεδυμένος λινά, με γραμματέως καλαμάριον εν τη οσφύι αυτού. Και εισελθόντες εστάθησαν πλησίον τού χαλκίνου θυσιαστηρίου. ... 4. Και είπε Κύριος προς αυτόν: "Δίελθε δια τής πόλεως, δια τής Ιερουσαλήμ, και κάμε σημείον (Εβραϊκά: "ΤΑΒ" ή +) επί τών μετώπων τών ανδρών, τών στεναζόντων και βοώντων δια πάντα τα βδελύγματα τα γινόμενα εν μέσω αυτής". (Τής Ιερουσαλήμ). 5.Προς δε τους άλλους είπεν (ακούοντος εμού): "Διέλθετε κατόπιν αυτού δια τής πόλεως, και πατάξατε. Και ας μη φεισθή ο οφθαλμός σας... 6. ...φονεύσατε μέχρις εξαλείψεως. Εις πάντα όμως άνθρωπον εφ' ου (πάνω στον οποίο)είναι το σημείον, μη πλησιάσητε"".
Το Εβραϊκό κείμενο, αντί για τη λέξη: "σημείο", λέει: "Ταβ". Αυτό, είναι το τελευταίο γράμμα τής αρχαίας Εβραϊκής αλφαβήτου, και είχε αρχικά το σχήμα τού σταυρού. (+ ή Τ ή Χ).Ήταν το απλούστερο γράμμα τής αλφαβήτου, και χρησιμοποιείτο ως κοινό σημάδι, ως σφραγίδα, και ως υπογραφή τών αγραμμάτων.
Σταυρός όμως είναι και το σφράγισμα που δίνεται στους Χριστιανούς κατά το Χρίσμα, ως "Σφραγίς Πνεύματος Αγίου". Προφητικά λοιπόν, εδώ παριστάνεται η προστασία που θα παρείχε στο μέλλον ο Σταυρός στους Χριστιανούς, μετά το μυστήριο τού Χρίσματος.
Ν. Μ.
Συνιστούμε επίσης την εξαιρετική σειρά βιβλίων τού Δημητρίου Κόκορη, "Ορθοδοξία και κακοδοξία", από την οποία αντλήσαμε στοιχεία για τη μελέτη αυτή.
=================================================================
Προτυπώσεις του Τιμίου Σταυρού στην Παλαιά Διαθήκη
- Κυριακή, 14 Σεπτέμβριος 2014 12:26
1. Το «ξύλο» του παραδείσου, για το οποίο γίνεται λόγος στα πρώτα κεφάλαια της Γένεσης (1-2), προτυπώνει σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού.
2. Τα ξύλα που τοποθέτησε ο Αβραάμ για τη θυσία του υιού του Ισαάκ, προτυπώνουν το Σταυρό του Κυρίου, ο δε Ισαάκ είναι τύπος του θυσιασθέντος Θεού – του Ιησού Χριστού.
3. Η ευλογία που έδωσε ο Ιακώβ στον Ιωσήφ (Γένεση μζ΄, 31) και στα τέκνα του (μη΄, 14), η προσκύνηση του Ιωσήφ καθώς και η εναλλαγή των χειρών κατά τη πατρική ευλογία του Ιακώβ, θεωρείται προσκύνηση του Σταυρού. Ο δε άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει ότι σε όλο το βίο του Ιακώβ, ενεργείται το μυστήριο του Σταυρού (Migne PG 151, 133).
4. O Ιωσήφ ο Πάγκαλος είναι τύπος τους σταυρωθέντος Χριστού.
5. Ο Μωυσής βόσκοντας τα πρόβατα του πεθερού του Ιοθόρ, βρέθηκε έκθαμβος ενώπιον της φλεγόμενης και μη καιόμενης βάτου (Έξοδος 3, 4-5). Στο γεγονός αυτό έχουμε τον τύπο ολόκληρης της ζωής του Λυτρωτού μας και συγχρόνως του σταυρού.
6. Όταν ο Μωυσής μετά του ισραηλίτικου λαού έφευγε από την Αίγυπτο, εξέτεινε τη ράβδο του και διέτεμε την ερυθρά θάλασσα. Κι εδώ έχουμε προτύπωση του Σταυρού.
7. Βαδίζοντας ο Μωυσής στην έρημο με το λαό του Θεού, βρήκαν πικρό νερό στη πηγή της Μερρά. Του έδειξε ο Θεό ξύλο – κατόπιν προσευχής – το οποίο τοποθέτησε στο νερό κι έγινε γλυκό και πόσιμο. Το ξύλο αυτό είναι τύπος του σταυρού (Έξοδος 15, 22).
8. Στην έρημο Σιν (Έξοδος 17, 1-7), η έλλειψη του νερού προκάλεσε πάλι εκδήλωση αχαριστίας των ισραηλιτών. Ο Μωυσής χτύπησε δύο φορές τη πέτρα και εξήλθε ύδωρ πόσιμο. Πλην του σταυρού εδώ στη πέτρα προτυπώνεται και ο Γολγοθάς όπου στήθηκε ο σταυρός του Κυρίου.
9. Και η ράβδος του Ααρών (Αριθμοί 17, 17-28), η οποία βλάστησε και έκτοτε φυλάσσονταν στη σκηνή του Μαρτυρίου, θεωρείται τύπος του Σταυρού.
10. Όταν επιτέθηκαν οι Αμαληκίτες στους Ισραηλίτες, ο Μωυσής ανήλθε επί υψώματος και όρθιος άπλωσε τα χέρια του πλάγια, σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού. Όσο κρατούσε έτσι τα χέρια του νικούσαν οι ισραηλίτες. Νικούνταν δε όταν τα κατέβαζε για να ξεκουραστεί. Έτσι, ο Ααρών και ο Ωρ ανέλαβαν να κρατούν τα χέρια του.
11. Μετά το θάνατο του Ααρών, καθώς πορεύονταν οι ισραηλίτες στην έρημο, δέχθηκαν αλλεπάλληλες επιθέσεις από φαρμακερά φίδια (Αριθμοί 21 κεφ.). Τότε ο Μωυσής με εντολή του Θεού, κατασκεύασε χάλκινο ομοίωμα όφεος, το τοποθέτησε σε κοντάρι και το ύψωσε πάνω σε ένα ύψωμα. Όσοι ισραηλίτες δαγκώνονταν από φίδια, έβλεπαν τον χάλκινο όφη και γλύτωναν το θάνατο. Τη σκηνή αυτή ταύτισε ο Κύριος με τον σταυρικό του Θάνατο (Κατά Ιωάννη 3,14-15).
12. Στα πάθη του πολύαθλου Ιώβ, η αγία μας Εκκλησία βλέπει τη προτύπωση του σταυρικού Πάθους του Κυρίου μας.
13. Τα πάθη του δούλου του Θεού, στο Β΄ μέρος του βιβλίου του Ησαία, είναι για την Εκκλησία μας τύπος του σταυρικού Πάθους του Κυρίου μας.
14. Στους ψαλμούς 4 και 59 έχουμε επίσης πρυτυπώσεις του Σταυρού.
15. Όταν κατά τη κλήση του Προφήτη Ησαία, ένα Σεραφείμ τοποθέτησε δια τη λαβίδος άνθρακα στο στόμα του για να τον εξαγνίσει, ο άνθρακας αυτός προτυπώνει τον Τίμιο Σταυρό.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου