Τι είδαν και τι άκουσαν ξένοι περιηγητές στην Οθωμανική Κρήτη: «Η Κρήτη
υπήρξε η χειρότερη διοικούμενη περιοχή της Τουρκικής Αυτοκρατορίας».ΜΑΡΤΊΟΥ
30, 2021
Επιμέλεια κειμένου
Ρίκη Ματαλλιωτάκη
«Ουδεμία χώρα και
ουδεμία επαρχία του Οθωμανικού κράτους διοικείται χειρότερον της Κρήτης. Οι
Τούρκοι μικροί και μεγάλοι πράττουσιν ό,τι θέλουσι…αι τελεταί των βαπτίσεων και
των γάμων διεξάγονται μετά φόβου και τρόμου, ίνα μη οι Τούρκοι ίδωσι την νύμφην
και αρπάσωσιν αυτήν από τας χείρας του γαμβρού».
"Μόνο για να
γελάσουνε στη γιορτή του Μπαϊραμιού, οι γενίτσαροι έβαναν στο
σημάδι το Κρητικό που η κακή του μοίρα τον έφερνε να περάσει από μπροστά τους
και πολλές φορές έπεφτε με δέκα συγχρόνως σφαίρες πάνω στο κορμί του.
Πόσες Ελληνίδες κόρες της Κρήτης, που δεν δέχτηκαν τα
χάδια του τούρκου αγά δεν καταδικάστηκαν να φάνε τα συκώτια του σφαγμένου
γαμπρού, που ο αγάς δήθεν από αγάπη τους έδινε με την όρεξή του. Πόσες
δύσμοιρες Κρητικοπούλες δεν είδαν πάνω στο δίσκο το κεφάλι του παιδιού τους
-του μονάκριβου παιδιού τους- γιατί αρνήθηκαν να δεχτούν τ’ αγκάλιασμα του
τρομερού βαρβάρου. Η τιμή πώλησης μιας νεαρής κρητικιάς, ήταν όσο ενός
αλόγου, αναφέρουν οι ιστορικές πηγές. Υπάρχουν Ευρωπαίοι περιηγητές της εποχής,
που γράφουν ότι είδαν πέντε και οχτώ χιλιάδες ανθρώπινα αυτιά από
σφαγμένους Έλληνες της Κρήτης σε σπάγκους
περασμένα".
Στο βιβλίο του περί
Κρήτης ο Ολλανδός γεωγράφος Ντάπερ αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Ουδεμία χώρα και
ουδεμία επαρχία του Οθωμανικού κράτους διοικείται χειρότερον της Κρήτης. Οι
Τούρκοι μικροί και μεγάλοι πράττουσιν ό,τι θέλουσι…αι τελεταί των βαπτίσεων και
των γάμων διεξάγονται μετά φόβου και τρόμου, ίνα μη οι Τούρκοι ίδωσι την νύμφην
και αρπάσωσιν αυτήν από τας χείρας του γαμβρού».
Το ίδιο αναφέρει και ο
Άγγλος ιστορικός Σμιθ:
«Η Κρήτη υπήρξε προ
του 1821 η χειρότερη διοικούμενοι περιοχή της Τουρκικής Αυτοκρατορίας».
Είναι χαρακτηριστικό
ότι ενώ ολόκληρη η Πελοπόννησος είχε ένα μόνο Πασά, σχεδόν πάντοτε απόντα, η
Κρήτη είχε τρεις «καθημένους επί του τραχήλου της». Ένα στο Ηράκλειο, ένα
στο Ρέθυμνο και ένα στα Χανιά επισημαίνει και ο εθνικός ιστορικός
Παπαρηγόπουλος. Μαύρη σκλαβιά είχε απλωθεί παντού. Δουλεία σκληρή, βάναυση και
αβάσταχτη, περισσότερο απ' όποιο άλλο μέρος της Ελλάδας, λόγω του απομονωμένου
του νησιού. «Η επιβίωση του χριστιανικού πληθυσμού, γράφουν οι περιηγητές της
εποχής στην Κρήτη, είναι εφιαλτική». Πολλοί δεν άντεξαν και αλλαξοπίστησαν.
Ειδικά η στάση των Γενιτσάρων ήταν αχαλίνωτη ασύδοτη, ανεξέλεγκτη.
Ο Γερμανός περιηγητής
Σίμπερ αναφέρει, πως μόνο για να γελάσουνε στη γιορτή του Μπαϊραμιού, οι
γενίτσαροι έβαναν στο σημάδι το Κρητικό που η κακή του μοίρα τον έφερνε
να περάσει από μπροστά τους και πολλές φορές έπεφτε με δέκα συγχρόνως σφαίρες
πάνω στο κορμί του. Άλλους σκότωναν επειδή τόλμησαν να τραγουδήσουν την
ημέρα του Πάσχα. Άλλοι αγγάρευαν περαστικούς Ρωμιούς να τους πηγαίνουν
στην πλάτη τους στους οντάδες τους σαν υποζύγια.
Από τους
ιστορικούς περιγράφονται ατελείωτες φρικιαστικές σκηνές,
που ξετυλίγονταν στα κονάκια και τους πύργους των γενίτσαρων και αγάδων.
Πόσες Ελληνίδες
της Κρήτης δεν έφευγαν από το κονάκι του τούρκου αγάχωρίς μαστούς
με δύο φριχτές πληγές στη θέση τους, που η αιμορραγία τους έφερνε το θάνατο,
όταν ο αγάς στην άρνησή τους να δουλωθούν στις βάρβαρες ορμές του,
διέταζε και έβαναν τα στήθια τους στην κόχη της κασέλας κι ύστερα έβανε ένα
αράπη δούλο να χορεύει πάνω στο σκέπασμά της.
Πόσες Ελληνίδες
κόρες της Κρήτης, που δεν δέχτηκαν τα χάδια του τούρκου
αγά δεν καταδικάστηκαν να φάνε τα συκώτια το
Πόσες γυναίκες
ολόγυμνες μπρος στον αγά δε χόρευαν στο ρόβι το χυμένο πάνω, για να γλυστρούν
και να ξαπλώνουν τα ροδαλά κορμιά τους κάτω στον οντά και να γελά ο Μπέης στην
απροσδόκητη στάση τους. Στο μαρτύριο του χορού με το ρόβι
πολλοί γενίτσαροι πρόσθεταν και το λάδι στο πάτωμα για να
γλιστράει περισσότερο. Κι όπως δεν κατάφερναν να σταθούν όρθιες ο μαύρος δούλος
τις χτυπούσε με το μαστίγιο αλύπητα. Βίαζαν πρώτα οι αφέντες κι έπαιρναν μετά
σειρά και οι δούλοι για «να γλεντήσουν κι αυτοί οι κακομοίρηδες», καθώς έλεγαν
οι αφεντάδες τους.
Πόσες δύσμοιρες
Κρητικοπούλες δεν είδαν πάνω στο δίσκο το κεφάλι του παιδιού τους -του
μονάκριβου παιδιού τους- γιατί αρνήθηκαν να δεχτούν τ’ αγκάλιασμα του τρομερού
βαρβάρου. Και πόσες κόρες δεν καταδικαζόταν να δεχτούν την κτηνωδία των
αραπάδων της Βεγγάζης, που αφρισμένοι από ορμή και κτηνωδία εσπάρασαν την τιμή
των κοριτσιών μπρος στα μάτια των γερόντων, των αντρών και των γονέων τους.
Στην απόγνωσή τους οι
δύστυχες γυναίκες έκαναν τα πάντα για να γίνουν αποκρουστικές και να γλιτώσουν
την ατίμωση.
Αυτοί την περίοδο
έβριθαν από ζωντανό εμπόρευμα τα σκλαβοπάζαρα. Η τιμή πώλησης μιας νεαρής
κρητικιάς, ήταν όσο ενός αλόγου, αναφέρουν οι ιστορικές πηγές.
Οι Αμπαδιώτες
γενίτσαροι και οι Οξούζηδες του Μυλοποτάμου παραμόνευαν στο Πέραμα
τους ατυχείς που ταξίδευαν προς Ρέθυμνο ή προς Ηράκλειο. Πριν τους ληστέψουν
τους βασάνιζαν φρικτά και πολλοί από αυτούς πέθαιναν από τα μαρτύρια. Οι
Οξούζηδες ήταν τόσο αιμοβόροι και άγριοι που οι Μυλοποταμίτες αποκαλούσαν την
περιοχή που δρούσαν οι τύραννοι και Πόρο τού Χάρου ή Πόρο του Σατανά.
Οι Μελαμπιανοί το
1812 πήραν εκδίκηση για τη σφαγή του συγχωριανού τους καπετάν Γιακουμή
από τον Ιμπραήμ Αγακάκη, ένα φοβερό Αμπαδιώτη γενίτσαρο.
Οι τούρκοι
σύντροφοι του Αγακάκη που έτυχε να παρακολουθήσουν την εκτέλεσή του, μπήκαν
μετά από δυο μέρες στο χωριό και επακολούθησε φοβερή σφαγή,
σκότωσαν 72 άνδρες, γυναίκες και παιδιά που δεν πρόλαβαν να φύγουν και να
σωθούν.
Αυτές οι θηριωδίες ξεσήκωσαν
τους γενναίους που με τη ζωή τους τίμημα προσπαθούσαν να σώσουν τους ομοεθνείς
τους από την συμφορά.
Κι έτσι δοξάστηκαν ο
κρυπτοχριστιανός Αρχιγενίτσαρος της Μεσσαράς, Χουσεΐν Κουρμούλης, ο Ξωπατέρας
αργότερα και ο περιώνυμος για την
ανδρεία του στην Αμπαδιά την περίοδο αυτή, Καπετάν Μητροφάνης (Καλογεράκης), ο
οποίος μετά τη δράση του στην επανάσταση του 1821 στην Κρήτη και στην
Πελοπόννησο, επιστρέφει και σκοτώνει τον Γενιτσαραγά από το Βαθιακό, επειδή
ήλθε στο χωριό του τον Αϊ-Γιάννη Αμαρίου και έβαλε τις γυναίκες να χορεύουν
γυμνόστηθες στο ρόβι. Επικηρύσσεται πολλά γρόσια το κεφάλι του και αρχίζει μια
θρυλική καταδίωξη, από τους Αμπαδιώτες Γενίτσαρους, συνεπικουρούμενους από
Μπέηδες, Εσπέχηδες, Νιζάμηδες, Σπαχήδες, Σουμπάσηδες, που κατέφθασαν από το
μεγάλο Κάστρο. Ο αγώνας του γίνεται λαϊκό τραγούδι:
«Αυτό δεν είναι αντρειά,
μονόναι τουρτουλούσι
να κυνηγούν Καλόγερο
εφτά χιλιάδες Τούρκοι».
Τέλος σε ενέδρα, έξω
από το μοναστήρι του των Ασωμάτων, τραυματίζεται, συλλαμβάνεται,
αποκεφαλίζεται.
Το κεφάλι σε ντορβά
μέσα, το πηγαίνουν και το δείχνουν στη μάνα του και μετά με πομπή και
τυμπανοκρουσίες, ως τρόπαιο και λάφυρο πολύτιμο, στο μεγάλο Κάστρο για να
πληρωθούν, όπως προέβλεπε το Οθωμανικό
δίκαιο, για τους επικεφαλείς των επαναστατών και τους διακεκριμένους για
ανδρεία, που είχαν ντροπιάσει την Τουρκιά.
Των απλών επαναστατών πήγαιναν τα κομμένα αυτιά των,
για να πάρουν το μπαξίσι.
Υπάρχουν Ευρωπαίοι περιηγητές της εποχής, που γράφουν
ότι είδαν πέντε και οχτώ χιλιάδες ανθρώπινα αυτιά από σφαγμένους
Έλληνες της Κρήτης σε σπάγκους περασμένα.
Αυτών των φριχτών και
ανατριχιαστικών και άλλων άπειρων εγκλημάτων που περιγράφει ο καθηγητής
ιστορικός Μουρέλλος, ήρθαν αρχικά αμείλικτοι τιμωροί οι χαϊνηδες της αδάμαστης
κρητικής ψυχής.
Η ΦΡΙΚΤΗ
ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.
Όλα αυτά είχαν
οδηγήσει σε αλλεπάλληλες επαναστάσεις, το 1821, 1840, 1866 με το Αρκάδι, το
1897, αλλά και σε τραγική μείωση του Ελληνικού πληθυσμού την περίοδο
αυτή.
Το 1818 ο Γάλλος
Πρόξενος στα Χανιά Λαρούζης, αναφέρει ότι μέσα σε 8 χρόνια από τότε που έφυγε ο
Οσμάν Πασάς τούρκεψαν στο Σέλινο 2.811 Έλληνες
Κρητικοί.
Από τις 265.000 μικτού
πληθυσμού της Κρήτης, οι 125.000 ήσαν μουσουλμάνοι και στο μεγαλύτερο μέρος
εξισλαμισμένοι χριστιανοί, φανατισμένοι και επιθετικοί περισσότερο από τους
τουρκογενείς.
Υπήρχαν χωριά «με
πεντέξι άνδρες μέσα σε 100 και 200 γυναίκες», αναφέρει ο καθηγητής
ιστορικός Ιωάννης Μουρέλος.
Η Κρήτη πλήρωσε με
βαρύ φόρο αίματος τους αγώνες της για την ελευθερία. Μέχρι που ήρθε η
πολυπόθητη Ένωση το 1913 για ν' ανασάνει το ταλαίπωρο, μαρτυρικό νησί.
.jpg){kind=link}