Δευτέρα 10 Ιουνίου 2019

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ


Αναδημοσίευση από το CRETA MAGAZIN και Πατρίς Ηρακλείου

    Παιδικές Αναμνήσεις της Γερμανικής Κατοχής

              
                                Του  Γιώργη Σ. Καλογεράκη
.
       Θυμάμαι τη μέρα που έφευγε ο πατέρας μου για τον πόλεμο στην Αλβανία, τη μάνα μου να κλαίει και να ετοιμάζει το βουργίδι του για το ταξίδι.
      Τον καιρό που ήταν στον πόλεμο,  κάθε βράδυ μας έβαζε η μάνα μου τα τρία αγόρια και κάναμε προσευχές και μετάνοιες για να τον φυλάει ο Θεός και να γυρίσει γερός  και όταν σταματούσαμε μας φώναζε να συνεχίζουμε.

    Αργότερα τις μέρες της μάχης της Κρήτης, oι καλογερήδες είχαμε πάει κάτω από το χωριό  με τα ζώα μας, στου Σαμπάνη το Χάρακα άρμεγαν  τα ζώα και πίναμε το γάλα τα παιδιά και κοιμόμουν δίπλα στη γιαγιά μου τη Χαρίκλεια(Κατσαντωνιά). Άλλη φορά με κρατούσε από το χέρι έξω από το χωριό και πετούσαν χαμηλά Γερμανικά αεροπλάνα και ’γω φοβισμένος με τον εκκωφαντικό ήχο τους, που τα έβλεπα πρώτη φορά, έλεγα στη γιαγιά μου: Αεροπλάνα γιαγιά, Παναγία μου βλέπει το μπαμπά μου. Τότε έριξαν μια βόμβα που ευτυχώς έπεσε έξω από το χωριό.
      
     Τη μέρα που γύρισε από την Αλβανία ο πατέρας μου, το καλοκαίρι του 1941, θυμάμαι που βγήκαν στους δρόμους του χωριού  οι άνθρωποι να τον υποδεχτούν και κατέβαιναν προς το σπίτι. Ο μικρός αδελφός μου Κυριάκος τον είχε ξεχάσει, δεν τον γνώριζε και δεν τον πλησίαζε.
       Την κατοχή θυμάμαι ένα Γερμανό που ήλθε στο σπίτι και ζητούσε από τη μάνα μου αυγά και κότες. Η μάνα μου φοβόταν να μπει στο στάβλο και μου λέει εμένα να μπω να φέρω τ’ αυγά. Τότε βλέποντας έξω μια μικρή κότα που την είχα με σπάγκο στο πόδι για να την παίζω την παίρνει και ’γώ μετά έκλαιγα που μου πήρε το παιχνίδι μου.
         Μας είχαν αυστηρά αρμηνέψει  να μην απαντάμε στις ερωτήσεις των Γερμανών, όταν ερχόταν στο σπίτι και έψαχναν που είναι ο πατέρας μου, γιατί δεν πήγαινε στα έργα στο Τυμπάκι. Καθόμαστε αμίλητοι στην πεζούλα και στην ερώτηση, που μπαμπάς; σηκώναμε αρνητικά τους ώμους μας.
     Θυμάμαι όταν ο πατέρας μου έφερε στο σπίτι το Μανώλη το Ντισπυράκη μετά την διαφυγή του από τους Γερμανούς κάτω από το Άνω Μέρος και του έβγαλαν τα γερμανικά ρούχα που του φορούσαν και τα κόκκινα γερμανικά στιβάνια, έσκαψαν λάκκο στην αυλή του σπιτιού και τα έθαψαν, ντύνοντάς τον με πολιτικά.
     Άλλοτε είχαν ειδοποιήσει τον πατέρα μου να μην ξαναπλησιάσει τους Γερμανούς γιατί τον έχουν υποψιαστεί, ότι ως Πρόεδρος του Άι-Γιάννη Αμαρίου, τους κοροϊδεύει και συνεργάζεται με τους Άγγλους και τους αντάρτες.  Έτσι δεν έμπαινε στο χωριό και έμενε τη νύχτα στο αλώνι μας κάτω από το χωριό και του πηγαίναμε εκεί φαγητό.
          Θυμάμαι να έρχεται τις νύχτες ο πρωτοξάδελφος του πατέρα μου, παπά-Κυριάκος Κατσαντώνης, που ήταν στο αντάρτικο. Χτυπούσε το τζάμι στο μικρό βορεινό παραθυράκι, του ανοίγαμε, καθόταν στο τζάκι το χειμώνα, έτρωγε, έπινε και συνέχιζε. Συχνά είχε αμύγδαλα στις τσέπες του και έδινε σε μας τα μικρά.
        Άλλοτε, ενώ αλωνεύαμε ήλθε ο Ζωιδαντώνης και κουβέντιαζαν με τον πατέρα μου για την αντίσταση. Λέει στον πατέρα μου: «Συναδέλφι, (ο παπούς μου είχε βαπτίσει αδελφό του), δεν θέλω τίποτα άλλο παρά να πιάσω ένα Γερμανό να τον σκοτώσω  και να ….» σκληρά λόγια. Ο πατέρας μου του απαντά. Όχι μωρέ συναδέλφι ετσά. Σκότωσέ τον και μέχρι εκειά, όχι τέτοια πράματα. 
      Όταν έκαψαν το Άνω Μέρος, επειδή υπήρχε φόβος ότι θα κάψουν και το χωριό μας, θυμάμαι που οι καλογερήδες έφεραν τα υφαντά τους, τις πατανίες, το ρουχισμό και τα κατέβασαν σ΄ ένα ξεροπήγαδο που ήταν στην αυλή του σπιτιού μας.
       Τότε ήλθαν και έμεναν δίπλα μας στη γιαγιά μου ο αδελφός της από το καμένο Άνω Μέρος, Κατσαντώνης  Κωστής (Βλαντάκης) και η οικογένειά του και παίζαμε με τα παιδιά του.

Κυριακή 2 Ιουνίου 2019

Η Κρητική Εθνεγερσία του 1821


Αναδημοσίευση από εφ. Ρεθεμνιώτικα Νέα
H Εθνεγερσία του 1821 και η ιστορία της Κρήτης

28/05/2019
Του ΓΙΑΝΝΗ Σ. ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ*
Στα μαθητικά μου χρόνια διδάχτηκα την Ελληνική ιστορία και δίδαξα για πολλά χρόνια από σχολικά εγχειρίδια, στις τελευταίες τάξεις δημοτικών σχολείων. Είχα πάντοτε την απορία: ΓΙΑΤΙ έχουν γραφεί ελάχιστα στα βιβλία της ιστορίας του ΟΕΔΒ για τις μακροχρόνιες Κρητικές επαναστάσεις για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού; Και όμως έγιναν μεγάλες σε διάρκεια και πολλές θυσίες, επαναστάσεις:
Η Επανάσταση του 1821-28, η Επανάσταση 1866-69 με το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, η Επανάσταση 1770 με τον ήρωα Δασκαλογιάννη και άλλες τοπικές εξεγέρσεις στα Σφακιά, στον Αποκόρωνα, στο Μυλοπόταμο στη Μεσσαρά κτλ. Αλλά και επαναστάσεις αιματηρές κατά των Βενετών και των Αράβων κατακτητών.
Μόνο ένα σύντομο κεφάλαιο θυμούμαι στο βιβλίο της ιστορίας ΣΤ' δημοτικού, με τον τίτλο ΣΟΥΛΙ-ΜΑΝΗ-ΣΦΑΚΙΑ και την επανάσταση του 1770 με τον ηρωικό θάνατο του Δασκαλογιάννη.
Ελάχιστοι Κρητικοί αναφέρονται ως μέλη της Φιλικής Εταιρείας: Ο Ρεθεμνιώτης (από το Νευς Αμάρι) Εμμ. Βερνάρδος, ο πρώτος επίσημος κήρυκας της Φιλικής Εταιρείας στην Κρήτη (μυήθηκε 1 Σεπτεμβρίου 1816 στο Ιάσιο), ο Ηρακλειώτης έμπορος Μαγδαληνός, ο επίσκοπος Αρτέμιος, ο Γεράσιμος Παρδάλης, ο Κριτοβουλίδης, οι Σφακιανοί πλοιοκτήτες Π. Ψαρουδάκης και Ανδρέας Φασούλης και πολλοί άλλοι (Τα ονόματα αναφέρονται στην ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Θεοχ. Δετοράκη Σελ. 319).
Αναφέρονται παρακάτω συνοπτικά οι αγώνες, οι θυσίες του Κρητικού λαού και η μακροχρόνια σκλαβιά από τους πάντοτε αιμοβόρους κατακτητές:
Το 825 μ.Χ. καταλαμβάνεται η Κρήτη από τους Άραβες.
Το 961 ελευθερώνεται από το Νικηφόρο Φωκά.
Το 1210 καταλαμβάνεται από τους Ενετούς.
Το 1669 από τους Τούρκους.
1822-24 καταπνίγεται η επανάσταση των Κρητών από τους Αιγυπτίους.
1836-1898 συνεχίζεται η ακόμα πιο σκληρή Τουρκική σκλαβιά.
1898 η Κρήτη ελευθερώνεται από τους Τούρκους (Κρητική Πολιτεία).
1913 Ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Πατρίδα.

Ακολουθεί βέβαια η απάνθρωπη και για την Κρήτη Γερμανική κατοχή (1941-1945) αλλά με αγώνες της Εθνικής Αντίστασης.
Έπειτα από τόσους αγώνες, θυσίες και ολοκαυτώματα, τα ιστορικά γεγονότα στην Κρήτη νομίζω ότι ελάχιστα αναφέρονται από τους ιστορικούς και ελάχιστα διδάσκονται στα σχολεία.
Στην πεντάτομη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κων/νου Παπαρηγόπουλου 1815-1891 ελάχιστα αναφέρονται για τους απελευθερωτικούς αγώνες των Κρητών και για την Εθνεγερσία του 1821. Μήπως ήταν νωρίς για τη συγγραφή των ιστορικών γεγονότων στην Κρήτη; Μήπως δεν έγραψαν σύγχρονοι τότε Κρητικοί για τις μακροχρόνιες αιματηρές επαναστάσεις στην Κρήτη;
Και όμως υπάρχουν σήμερα επιστήμονες που καταγράφουν την τοπική ιστορία και πιστεύω ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα λάβει υπόψη του την καταγραφή.
Στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» σελ. 10 της 27ης Μαρτίου 2019 δύο Ρεθεμνιώτες από τον Άγιο Ιωάννη (χλιαρό) Αμαρίου, ο Ευτύχιος Καλογεράκης και ο Σταύρος Φωτάκης, ο πρώτος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων και ο δεύτερος Αντ/γος της Αστυνομίας ε.α., με πανεπιστημιακές σπουδές κατέγραψαν μέρος της τοπικής ιστορίας του χωριού μας:
Κατέγραψαν την ηρωική δράση του ήρωα καλόγερου καπετάν Μητροφάνη (1798-1829).
Για την επαναστατική δράση του έχει γράψει ο γιατρός Γεώργιος Εμμ. Ανδρεδάκης από το Φουρφουρά στα «Ιστορικά Σημειώματα» το 1926 αλλά και η γνωστή πολυγραφότατη δημοσιογράφος μας Εύα Λαδιά στο βιβλίο της «Ρεθεμνιώτες Ήρωες του 1821».
Ο Μητροφάνης γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου. Η μεγάλη Επανάσταση του 1821 τον βρήκε να αγωνίζεται ως Αρματολός-Χαΐνης (Χαΐνης λεγόταν από τους Τούρκους, που στην Αραβική γλώσσα σημαίνει επίβουλος, αχάριστος, προδότης). Έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων που είχαν έδρα το Βαθιακό Αμαρίου.
Αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ι.Μ. Ασωμάτων και να γίνει μοναχός για να χάσουν τα ίχνη του οι Τούρκοι, αλλά χωρίς να σταματήσει τη δράση του. Το 1825 μεταβαίνει με άλλους Κρητικούς εθελοντές στην Πελοπόννησο για να ενισχύσει τους Έλληνες εναντίον του Ιμπραήμ. Επιστρέφει στην Κρήτη το 1827 και συνεχίζει τον αγώνα. Οι Τούρκου πληροφορήθηκαν έντρομοι την επιστροφή του και τον επικήρυξαν. Του έστησαν ενέδρα κοντά στο μοναστήρι και τον πυροβόλησαν ομαδικά. Καθυστέρησαν να πλησιάσουν από φόβο, αλλά όταν διαπίστωσαν πως ήταν νεκρός, έκοψαν το κεφάλι του και αφού πέρασαν από τον Άγιο Ιωάννη και βεβαιώθηκαν πως ήταν το κεφάλι του Μητροφάνη, το μετέφεραν στο Ηράκλειο.
Ο Δήμος Ρεθύμνης το 2010, με πρόεδρο του Δημ. Συμβουλίου τον κ. Μανώλη Λίτινα επί δημαρχίας κ. Γεωργίου Μαρινάκη, τίμησε τον ηρωικό καλόγερο με την ονοματοθεσία ενός νέου δρόμου (πάροδος Θεοτοκοπούλου στην Καλλιθέα) με το όνομα Οδός «Ιερομονάχου Μητροφάνη».
Ένας χαρισματικός νέος Ιερέας ο Στυλιανός Νικ. Καλογεράκης, 7η γενιά των Καλογεράκηδων μετά τον Μητροφάνη, έχει δώσει στο έκτο του παιδί το όνομα Μητροφάνης. Συνηθίζεται στην Κρήτη να δίνονται στις νεότερες γενιές ονόματα σημαντικών προσωπικοτήτων.
Μεγάλη τιμή σε αυτούς που τιμούν τους αγώνες και τις προσωπικότητες του τόπου τους.

* O Γιάννης Καλογεράκης είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός